مرآة الکمال لمن رام درک مصالح الاعمال

این اثر مشتمل بر بیان آداب در اعمال و مستحبات دینى است که در سال 1335ق به نگارش در آمده است.

این اثر مشتمل بر بیان آداب در اعمال و مستحبات دینى است که در سال ۱۳۳۵ق به نگارش در آمده است. مؤلف، انگیزه تألیف کتاب را این گونه بیان مى کند: «فقهاء اهتمام به بیان واجبات و محرمات دارند و کمتر به آداب اعمال و مستحبات و مکروهات پرداخته اند به نحوى که بسیارى از آنها فراموش شده است، پس براى سهولت کسانى که دوستدار کمال و طالب درک مصالح اعمال هستند کتاب را تألیف نمودم».

کتاب مشتمل بر دوازده فصل و هر فصل حاوى «مقام»هایى است. همچنین خاتمه کتاب در شش مقام ذکر شده است.

در هر یک از فصول کتاب، آیات و روایات و سنن از منابع متعدد شیعى گردآورى و شرح و تفسیر شده است.

جلد اول

در مقدمه ی ابتداى کتاب، مطالبى در مورد موضوع کتاب، مؤلف کتاب و شرح مختصرى از زندگى او، تألیفات و آثار او ارائه شده است.

فصل اول، در مورد آداب ولادت است. مؤلف، در این باب به ذکر آداب و مستحبات از زمان تولد کودک تا بزرگ شدن او مى پردازد و امورى مانند گفتن اذان و اقامه در گوش راست و چپ، تسمیه، حلق، عقیقه، شیر دادن و تربیت کودک را توضیح مى دهد.

فصل دوم، در آداب لباس و پوشش است. نوع پوشش، پوشیدن لباس نماز، پوشیدن انگشتر و عمامه مطالبى است که در این فصل بیان مى شود.

فصل سوم، در آداب و مستحبات مسکن است. وسعت مسکن از اولین مستحبات این فصل است: «مستحب است مسکن وسیع اختیار شود، در روایات وارد شده است که سعادت مرد وسعت منزل و مسکن است». مؤلف، همچنین در این فصل در آداب و مستحبات مسجد و فضایل مساجد گوناگون سخن مى گوید.

فصل چهارم، پیرامون آداب خوردن و آشامیدن و ملحقات آن است. در این فصل در مورد انواع خوردنى ها مانند میوه ها، حبوبات، گوشت ها و برخى از خواص آنها مطالبى ذکر مى شود.

فصل پنجم کتاب، در مورد آداب خواب و بیدارى است. مقام دومى که مؤلف بیان مى کند بیان دعاها و سوره هایى است که در هنگام خواب مستحب است: حمد، توحید، معوذتین، قدر، ملک، یس و واقعه. در پایان پیرامون آداب بیدارى و رویا و خواب دیدن مطالبى را ذکر مى کند.

فصل ششم، در آداب طهارت و پاکى و نماز است. مؤلف، در مقام اول، پیرامون آداب، مستحبات، و مکروهات تخلى مطالبى را ذکر مى کند. سپس به بیان و شرح آداب وضو و انواع نمازهاى مستحبى مى پردازد. در شرح نمازها، برخى را بسیار مفصل شرح مى دهد و در مورد برخى به ذکر روایتى کوتاه بسنده مى کند. در پایان هم مطالبى در مورد روزه هاى مستحبى ذکر مى نماید.

جلد دوم

جلد دوم کتاب، با فصل هفتم آغاز مى گردد. مؤلف، این فصل را به تنظیفات و تزیینات اختصاص داده است. و در مورد نظافت ظاهرى بدن، آداب حمام، ازاله هاى موهاى زائد و مانند آن روایاتى بیان مى کند. همچنین پیرامون امور مستحبى مانند مسواک، خلال، خضاب و معطر بودن مباحثى را با ذکر روایت مورد بررسى قرار مى دهد.

فصل هشتم، پیرامون آداب نکاح است. مطالب این قسمت در پنج مقام و بسیار مختصر در مستحبات نکاح و جماع بیان مى شود.

فصل نهم، در مورد کسب و کار و رزق و روزى است. مؤلف ابتدا در مورد بیع و شراء و تجارت مطالب را با استفاده از آیات و روایات بیان مى کند و سپس انواع کسب هاى مستحب و مکروه را ذکر مى کند و آداب آنها را شرح و توضیح مى دهد.

فصل دهم، در مورد آداب معاشرت مى باشد. در این بخش تمام آداب و صفات حمیده اى که یک مؤمن باید دارا باشد مانند صبر، شکر، گذشت، و تمام صفات رذیله اى که باید از آنها دورى کرد با توجه به آیات و روایات توضیح داده مى شود.

جلد سوم

شامل دو فصل است:

فصل یازدهم، در مورد آداب قرائت قرآن، ذکر، دعا و توسلات است.مؤلف، به ذکر فضایل و فواید برخى از سور قرآنى مى پردازد و در این زمینه روایاتى را مى آورد. علاوه بر این مطالب در مورد آداب سفر، شهرهاى زیارتى، صدقه و استخاره مطالبى را بیان مى کند.

فصل دوازدهم، آخرین فصل کتاب است که پیرامون اسباب صحت و سلامت، آداب مرض و بیمارى و آنچه به آن تعلق مى گیرد، آداب احتضار و موت، غسل، تشیع، کفن، دفن و عزدارى سخن مى گوید.

آخرین مطلب این فصل در مورد جزع و بى تابى بر مصیبت بدون در نظر گرفتن قضاى الهى است که برخى از فقها فتوا به حرمت آن داده اند و در این مورد روایاتى ذکر شده است.

خاتمه کتاب در مورد آداب متفرقه مانند فقر، هم و غم، فراموشى، جنون، زیادى عمر، قساوت قلب، عقل است که خواننده مى تواند روایات سودمندى را در این بخش ملاحظه کند.

ترجمه و تلخیص
سراج الشیعة فی آداب الشریعة، نویسنده، ترجمه و تلخیص: عبدالله مامقانی، تحقیق: علی فضلی، قم، رسالت یعقوبی، چاپ اول، ۱۳۸۸ ش، ۹۴۰ ص، وزیری.

اخلاق و آداب مامقانی، ترجمه: احمد حائری، به کوشش محمدتقی سبحانی نیا، قم، دارالحدیث، اول، ۱۳۹۵ش، ۴۱۶ص، وزیری.