ترجمه و شرح مفصّلى بر نامه امام صادق عليه السلام به شيعيان .

گناهان كبيره و صغيره - بخش بیست و یکم : شرب خمر - قسمت سوم

نكوهش نشستن بر سرِ سفره اى كه شراب در آن خورند

و بدان كه همچنان كه خوردن شراب و مُسكرات ، حرام است ، نشستن بر سرِ سفره اى كه در آن جا شراب [ است و ] ديگرى بخورد و خوردن چيزهاى ديگر هم حرام است و بر اين معنى ، احاديث دلالت مى كند .

از آن جمله ، كلينى و شيخ طوسى ـ رضى اللّه عنهما ـ روايت كرده اند از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام كه حضرت پيغمبر صلى الله عليه و آله فرموده كه : كسى كه ايمان به خداى تعالى و روز قيامت داشته باشد ، بايد كه چيزى نخورد بر مائده اى كه در آن جا شراب خورند ![۱]

و از هارون بن الجهم روايت كرده اند كه با حضرت امام جعفر صادق عليه السلام همراه بوديم در حيره ، وقتى كه پيش منصور دوانيقى آمده بود و يكى از لشكريان منصور ، پسر خود را ختنه مى كرد و طعامى مهيّا كرده و مردم را طلبيده بود و حضرت امام جعفر صادق عليه السلام را طلبيده بود و در اثناى آن كه آن حضرت بر سرِ سفره نشسته ، چيزى مى خورد ، يكى از جمله اهل مجلس ، آب طلبيد . پس قدحى شراب به او دادند و چون او قدح را به دست گرفت ، آن حضرت از سرِ سفره برخاست . پرسيدند كه : سبب برخاستن شما چه بود ؟ فرمود كه : حضرت پيغمبر صلى الله عليه و آله فرموده كه : ملعون است كسى كه بنشيند بر مائده اى كه در آن جا شراب خورند .[۲]

و از عمّار ساباطى روايت كرده اند كه گفت : از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام پرسيدند از حال مائده اى كه بر آن جا شراب مست كننده خورند . فرمود كه : آن مائده ، حرام است .[۳]

و ابن بابويه رحمه الله در خصال ، از حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام در حديثى كه مشتمل بر چهار حكم است ، روايت كرده كه فرمود : چيزى مياشاميد بر مائده اى كه در آن ، شراب خورند ؛ زيرا كه بنده نمى داند كه كِى گرفتار مى شود .[۴]يعنى گاه باشد كه لعنت الهى و عذاب ، بر اهل مجلس نازل شود و او را نيز فرو گيرد .

و در بعضى روايات ، وارد شده كه : همنشينى با شرابخور مكن ؛ زيرا كه لعنت الهى ، وقتى كه نازل مى شود ، همه اهل مجلس را فرو مى گيرد .[۵]

و وارد شده كه : كسى كه همنشينى با شارب خمر مى كند ، روز قيامت ، كور محشور مى شود و او را حجّتى نخواهد بود .[۶]

و علّامه و بعضى از متأخّرين گفته اند كه : بر هر مائده اى كه فعلِ حرامى كنند ، آنچه مى خورند ، حرام است و واجب است برخاستن ، حتّى آن كه بر مائده اى كه غيبت مؤمنى كنند ، چنانچه متعارف است كه گوشت برادران مؤمن را بر سرِ سفره ها مى خورند ، چيزى خوردن ، حرام است و برخاستن ، واجب .[۷]

و شكّى نيست در آن كه اگر برخاستن آن شخص باعث آن شود كه ايشان ، تركِ آن فعل حرام كنند و خوف ضررى از ايشان نباشد ، نشستن ، جايز نيست ؛ زيرا كه نهى از منكر با وجود شرايط ، واجب است .

فُقّاع

و بدان كه در احاديث ، وارد شده كه فُقّاع ، خمر است .[۸]و فُقّاع ، چندان معلوم نيست كه چه چيز است و بعضى از علما گفته اند كه فُقّاع را از شيره جو[۹]يا مويز مى سازند و اگر مست كننده نباشد ، هر گاه معلوم شود كه اسم فُقّاع بر آن صادق است ، حرام است . و نقلِ اجماع كرده اند بر آن كه شيره انگور ، هر گاه جوشيد ، پيش از آن كه دو ثلثش برود ، حرام است . و بعضى گفته اند كه بعد از جوشيدن و قوام به هم رسانيدن ، حرام مى شود و در نجاستش خلاف است و مَىْ پخت كه از شيره انگور سازند ، پيش از آن كه دو ثلثش برود ، حرام است ، و اگر بعد از دوشاب شدن[۱۰]سازند ، حلال است و آنچه مسموع شده ، آن است كه اكثر آنچه مى سازند ، پيش از رفتنِ دو ثلث مى باشد .

و در بعضى احاديث ، وارد شده كه مى پختِ حرام ، خمر است.

و حدّ شرعى در هر چيزى كه مست كننده باشد ، هشتاد تازيانه است و بعد از تكرّر حد و ترك ننمودن ، واجب القتل مى شود . و خلاف است در آن كه در مرتبه سوم مى كُشند يا در مرتبه چهارم ؛ واللّه تعالى يعلم !


[۱]. الكافى ، ج ۶ ، ص ۲۶۸ ، ح ۲ .

[۲]. الكافى ، ج ۶ ، ص ۲۶۸ ، ح ۱ ؛ تهذيب الأحكام ، ج ۹ ، ص ۹۷ ، ح ۱۵۷ .

[۳]. تهذيب الأحكام ، ج ۹ ، ص ۱۱۶ ، ح ۲۳۷.

[۴]. الخصال ، ص ۶۱۹ ، ح ۱۰ .

[۵]. فقه الرضا عليه السلام ، ص ۲۸۱ ؛ مستدرك الوسائل ، ج ۱۷ ، ص ۵۲ ، ح ۲۰۷۱۳ .

[۶]. جامع الأخبار ، ص ۱۷۸؛ مستدرك الوسائل ، ج ۱۷ ، ص ۵۲ ، ح ۲۰۷۱۸ .

[۷]. قواعد الاحكام ، ج ۳ ، ص ۵۳۳۷ .

[۸]. الكافى ، ج ۶ ، ص ۴۲۲ ، ح ۲ .

[۹]. ب : «خرما» .

[۱۰]. دوشاب شدن: شيره انگور و خرما كه جوشانده شده باشد .