توثيق مشايخ احمد بن محمد بن عيسی اشعری در ترازوی نقد

(بررسی، نقد و ارزیابی)

محمد صادق بخشی جویباری ^۱

چکیده

شناخت حال رجالی راوی گاه با فرایند توثیقات عام میسر می‌شود و در آن توثیقات، جمعی از راویان تحت ضابطه‌ای خاص توثیق می‌شوند. واکاوی دقیق برخی توثیقات عمومی از جمله مسائلی است که در مطالعات راوی‌شناسی از اهمیت بسزایی برخوردار است. پژوهش حاضر، پس از شناسایی شخصیت رجالی و حدیثی احمد بن محمد بن عیسی اشعری و گزارشی از نظریه «توثیق مشایخ اشعری»، با روش کتابخانه‌ای و رویکرد توصیفی _ تحلیلی، به نقد این نظریه پرداخته است. این نظریه بازتاب‌های گوناگونی در بین رجالیان متأخر امامی داشته است؛ به گونه‌ای که برخی معتقد به وثاقت تمام استادان اشعری شده‌ و برخی دیگر منکر آن. ناگفته پیدا است که در صورت پذیرش این نظریه، بخشی از راویان ناشناخته را باید در شمار ثقات دانست و بدین‌سان، بسیاری از روایاتی که ضعیف قلمداد شده‌اند، صحیح شمرده می‌شوند. پژوهش حاضر، با بررسی دلایل طرفداران این نظریه، با بیانی نو و ادله‌ای روشن، با تکیه به یافته‌های رجالی و حدیثی، ناتمامی نظریه را اثبات نموده است. بنا بر این، مشایخ احمد بن محمد بن عیسی اشعری، همانند دیگر راویان به اثبات و احراز وثاقت نیاز دارند.

كلیدواژه‌ها: احمد بن محمد بن عیسی اشعری، مشایخ ثقات، توثیقات عام.