اعتبار حدیث ثقلین
پرسش :
آیا حدیث ثقلین که شیعه در اثبات امامت به آن تمسک مى جوید، اعتبار دارد؟
پاسخ :
پیامبر اکرم(ص) فرمود:
إِنّی تارِک فیکمُ الثَّقَلَینِ: کتابَ اللّهِ وعِترَتی أهلَ بَیتی، ما إن تَمَسَّکتُم بِهِما لَن تَضِلّوا؛
من [مى روم و] در میان شما دو چیز گران بها بر جاى مى گذارم: کتاب خدا و عترتم [یعنى] اهل بیتم، که تا وقتى به این دو چنگ زنید، هرگز گم راه نمى شوید.[۱]
حدیث ثقلین، متواتر و مورد اتفاق همه ی راویان و محدّثان جهان اسلام است. این حدیث را سى و سه نفر از اصحاب[۲]رسول خدا(ص) از آن حضرت نقل کرده اند که اسامى آنها به ترتیب عبارتند از: ابو ایوب انصارى، ابوذرّ الغفارى، ابو رافع غلام پیامبر اکرم(ص)، ابو سعید خدرى، ابو شریح خزاعى، ابو قدامه انصارى، ابو لیلى انصارى، ابو الهیثم بن التَّیهان، ابو هریرة، امّ سلمه، امّ هانى، انس بن مالک، البراء بن عازب، جابر بن عبداللّه انصارى، جبیر بن مطعم، حذیفة بن اسید غفارى، حذیفة بن الیمان، خزیمة بن ثابت ذوالشهادتین، زید بن ارقم، زید بن ثابت، سعد بن ابى وقّاص، سلمان فارسى، سهل بن سعد، ضمرة الاسلمىّ، طلحة بن عبیداللّه تمیمى، عامر بن لیلى، عبدالرحمن بن عوف، عبداللّه بن حنطب، عبداللّه بن عبّاس، عدىّ بن حاتم، عقبة بن عامر، عمر بن الخطّاب، عمرو بن العاص.[۳]
این احادیث، علاوه بر احادیثى است که امام على(ع)[۴]و سایر اهل بیت[۵]آن را در دورانهاى مختلف از رسول خدا نقل کرده اند.
نیز صاحب عبقات الأنوار اسامى نوزده نفر از تابعان[۶]و بیش از سیصد نفر از علما و مشاهیر و حافظان حدیث اهل سنت را به ترتیب طبقات از قرن دوم تا چهاردهم ذکر کرده که همگى این حدیث را روایت کرده اند[۷].
[۱]
. حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، ج ۴، ص ۴۴۸، ح ۲۹۷۰.
[۲]
. صاحب عبقات از سخاوى در «استجلاب ارتقاء الغرف» و سمهودى در «جواهر العقدین» نقل کرده که این حدیث را بیش از ۲۰ نفر از صحابه روایت کرده اند و خود ۳۴ نفر از اصحاب را نام بر ده که مصادر اهل سنت این حدیث را از آنها نقل کرده اند. مراجعه کنید به نفخات الازهار، ج ۲، ص ۸۷ ـ ۲۳۶.
[۳]
. ر. ک: صحیح مسلم، ج ۴، ص ۱۸۷۴، ح ۳۶ و ۳۷؛ سنن الترمذی، ج ۵، ص ۶۶۲، ح ۲۷۸۶ و ۲۷۸۸؛ سنن الدارمی، ج ۲، ص ۸۸۹، ح ۳۱۹۸؛ مسند ابن حنبل، ج ۴، ص ۳۰، ح ۱۱۱۰۴ و ۳۶، ح ۱۱۱۳۱ و ۵۴، ح ۱۱۲۱۱ و ج ۷، ص ۸۴، ح ۱۹۳۳۲ و ج ۸، ص ۱۳۸، ح ۲۱۶۳۴ و ۱۵۴، ح ۲۱۷۱۱ و ۱۱۸، ح ۱۱۵۶۱؛ المستدرک على الصحیحین، ج ۳، ص ۱۱۸، ح ۴۵۷۷؛ خصائص الإمام أمیرالمؤمنین(ع)، نسائی، ص ۱۵۰، ح ۷۹؛ تاریخ بغداد، ج ۸، ص ۴۴۲؛ الطبقات الکبرى، ج ۲، ص ۱۹۶؛ المعجم الصغیر، ج ۱، ص ۱۳۱؛ المعجم الکبیر، ج ۳، ص ۶۵ ـ ۶۷، ح ۲۶۷۸ ـ ۲۶۸۱ و ۲۶۸۳؛ الدرّ المنثور، ج ۲، ص ۶۰؛ کنزالعمّال، ج ۱، ص ۱۷۲؛ ینابیع المودّة، ج ۱، ص ۹۵، ح ۱۲۶؛ مجمع الزوائد، ج ۹، ص ۲۵۷؛ اسد الغابة، ج ۳، ص ۱۳۶، ح ۲۷۳۹ و ۲۱۹، ح ۲۹۰۷؛ الصواعق المحرقة، ص ۲۲۶؛ البدایة والنهایة، ج ۷، ص ۳۴۹؛ جامع الاصول، ج ۹، ص ۱۵۸؛ إحقاق الحقّ، ج ۹، ص ۳۰۹ ـ ۳۷۵؛ نفحات الأزهار فی خلاصة عبقات الأنوار، ج ۲، ص ۸۸ و ۲۲۷؛ الخصال، ص ۶۵، ح ۹۷ و ۴۵۹، ح ۲؛ الأمالی، شیخ طوسی، ج ۱، ص ۲۵۵ و ج ۲، ص ۴۹۰؛ کمال الدین، ص ۲۳۴ ـ ۲۴۱؛ معانی الأخبار، ص ۹۰، ح ۳؛ أمالی المفید، ص ۴۶، ح ۶؛ أمالی الصدوق، ص ۳۳۸، ح ۱۵؛ الإرشاد، ج ۱، ص ۲۳۳؛ کفایة الأثر، ص ۹۲ و ۱۲۸ و ۱۳۷.
[۴]
. ر. ک: کنزالعمّال، ح ۱۶۵۰ و ۳۶۴۴۱؛ مجمع الزوائد، ج ۹، ص ۲۷۵؛ الکافی، ج ۲، ص ۴۱۵؛ عیون أخبار الرضا(ع)، ج ۱، ص ۵۷، ح ۲۵؛ نفحات الأزهار فی خلاصة عبقات الأنوار، ج ۲، ص ۲۲۷.
[۵]
. این حدیث از حضرت زهرا(س) در این کتاب ها نقل شده: ینابیع المودّة، ج ۱، ص ۱۲۳؛ نفحات الأزهار، ج ۲، ص ۲۳۶.
و از امام حسن(ع) در این کتاب ها: ینابیع المودّة، ج ۱، ص ۷۴؛ کفایة الأثر، ص ۱۶۲؛ نفحات الأزهار، ج ۲، ص ۲۲۷.
و از امام حسین(ع) در این کتاب ها: کمال الدین، ص ۲۴۰، ص ۶۴؛ المناقب، ابن شهرآشوب، ج ۴، ص ۶۷.
و از امام باقر(ع) در این کتاب ها: الکافی، ج ۳، ص ۴۳۲، ح ۶؛ الأمالی، شیخ طوسی، ص ۱۶۳؛ روضة الواعظین، ص ۳۰۰.
و از امام صادق(ع) در این کتاب ها: الکافی، ج ۱، ص ۲۹۴، ح ۳؛ کمال الدین، ج ۱، ص ۲۴۴؛ تفسیر العیاشی، ج ۱، ص ۵، ح ۹.
و از امام رضا(ع) در این کتاب ها: عیون أخبار الرضا(ع)، ج ۲، ص ۵۸؛ بحار الأنوار، ج ۱۰، ص ۳۶۹، ح ۱۸.
و از امام هادى(ع) در این کتاب ها: تحف العقول، ص ۴۵۸؛ الاحتجاج، ج ۲، ص ۴۸۸.
[۶]
. ر. ک: نفحات الأزهار فی خلاصة عبقات الأنوار، ج ۲، ص ۹۰.
[۷]
. همان، ج ۱، ص ۱۹۹ و ج ۲، ص ۹۱.
بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت
