«الکامل»،۱ «دعاء الکامل»۲ و «دعاء الصحیفة»۳ در میان فهرست‌نگاران شناخته می‌شده و عنوان «الصحیفة الکاملة» در روایتِ بلخی از ابن اعلم آمده است.۴ ابن شهر آشوب در قرن ششم نیز از همین تعبیر استفاده کرده است.۵ صحیفه سجّادیه در گذر زمان به «زبور آل محمّد»۶ و «انجیل اهل بیت»۷ مشهور شده است. زبور حضرت داوود به سبک دعا و دارای کلمات آهنگین بوده است. شباهت صحیفه به انجیل هم در محتوای حکمت‌آموز آن است. شهرت این کتاب و محتوای ژرف آن سبب شده است که برخی عالمان، با ادعای تواتر صحیفه، بررسی‌های رجالی در باره آن را مسکوت بگذارند؛ ۸ اما حقیقت، آن است که با وجود شمارش اسناد فراوان برای صحیفه سجادیه،۹ از نظرگاه دانش مصطلح الحدیث، سند صحیفه را نمی‌توان متواتر خواند؛ زیرا فراوانی راویان در همه طبقات مشاهده نمی‌شود و راویان دو طبقه اول به یک پدر و پسر به نام‌های: متوکل بن هارون و عمیر بن متوکل منحصر است. بنا بر این، سند این کتاب در زمره خبر واحد قرار می‌گیرد. در سال‌های اخیر، مطالعه و بررسی سند صحیفه سجّادیه از نگاه پژوهشگران پوشیده نمانده و خوشبختانه، آثار گران‌بهایی در این زمینه منتشر شده است.۱۰ البته در این آثار بیشتر به توضیح طریق صحیفه کامله و معرفی افراد واقع در سند و نیز برطرف کردن برخی ابهامات در خصوص «حدثنا» در ابتدای سند پرداخته شده است و سپس دیدگاه‌های برخی عالمان _ که سند صحیفه را متواتر خوانده‌اند _ منعکس شده است. بی‌تردید، ادعای تواتر عالمان باید با شاخصه‌های شناخته شده تواتر سازگار باشد؛ در غیر این
1.. این عنوان را آقای حسینی جلالی در دراسة حول الصحیفة، ص۱۰، به نقل از رجال الطوسی (ص۲) آورده است که یافت نشد. البته در ابتدای نسخه قدیمی صحیفه‌ای که در آستان قدس یافت شده است، چنین آمده است: «کِتَابُ الدّعَوَاتِ مِنْ قِیلِ عَلِی بْنِ الْحُسَینِ، جَدّ جَعْفَرِ بْنِ مَحَمّدٍ الصّادِقِ - رحمة الله عَلَیهِ - وَ یسَمّی کِتَابَ الْکَامِلِ لِحُسْنِ مَا فِیهِ مِنَ الدّعَوَاتِ. وَ الأصْلُ لأبِی عَلِی الْحَسَنِ بْنِ إبْرَاهِیمَ بْنِ مُحَمّدٍ الزّامِی الْهَیصَمِی أسْعَدَهُ اللهُ».
2.. رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۵۹۶۴.
3.. رجال النجاشی، ج۱، ص۴۲۶؛ الفهرست (طوسی)، ج۱، ص۴۷۷؛ رجال الطوسی، ج۱، ص۴۳۴.
4.. الصحیفة السجّادیة، ص۷.
5.. مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۲۷۹؛ معالم العلماء، ص۳۸.
6.. معالم العلماء، ص۱۶۰، ش۸۴۷.
7.. همان، ص۱۶۶، ش۸۸۶.
8.بحار الانوار، ج۱۱۰، ص۶۱ و ص۹۵؛ شرح الصحیفه، ص۴۵.
9.. بحار الانوار، ج۱۱۰، ص۶۱.
10.. ر.ک: الصحیفة السجادیّة الجامعة، ص۶۲۷ - ۷۲۶ ؛ الرسائل الرجالیة، ص۵۵۹ - ۶۲۵ ؛ «اسناد و مشایخ راویان صحیفه کامله»، ص۲۶.
