11 ـ خودشناسى

1

امام على عليه‏السلام:

۰.كُلَّمَا ازْدادَ عِلْمُ الرَّجُلِ زادَتْ عِنايَتُهُ بِنَفْسِهِ وَ بَذَلَ فى رياضَتِها وَ صَلاحِها جُهْدَهُ؛^۱

۰.هر اندازه دانش انسان بيشتر شود، توجه او به خودش بيشتر مى‏گردد و در رياضت و رشد و اصلاح نَفْس، كوشش بيشترى مى‏نمايد.

2

امام على عليه‏السلام:

۰.أَكْثَرُ النَّاسِ مَعْرِفَةً لِنَفْسِهِ أَخْوَفُهُمْ لِرَبِّهِ؛^۲

۰.بيشترين خودشناسى را كسى دارد كه خداترس‏ترين باشد.

3

امام على عليه‏السلام:

۰.أعظَمُ الجَهلِ جَهلُ الإنسانِ أمرَ نَفْسِهِ ؛^۳

۰.بزرگ‏ترين نادانى، اين است كه انسان، خودش را نشناسد.

4

امام على عليه‏السلام:

۰.أفضَلُ الحِكمَةِ مَعرِفَةُ الإنسانِ نَفسَهُ ووُقوفُهُ عِندَ قَدرِهِ ؛^۴

۰.برترين حكمت اين است كه انسان خود را بشناسد و اندازه خويش را نگه دارد.

5

امام على عليه‏السلام:

۰.مَن لَم يَعرِفْ نَفسَهُ بَعُدَ عَن سَبيلِ النَّجاةِ، وخَبَطَ في الضَّلالِ والجَهالاتِ ؛^۵

۰.هركه خود را نشناخت، از راه نجات دور افتاد و در وادى گمراهى و نادانى‏ها قدم نهاد.

6

امام على عليه‏السلام:

۰.مَن عَرَفَ نَفسَهُ فهُوَ لِغَيرِهِ أعرَفُ ؛^۶

۰.كسى كه خود را بشناسد، ديگرى را بيشتر بشناسد.

7

امام على عليه‏السلام:

۰.مَن عَرَفَ قَدرَ نَفسِهِ لَم يُهِنْها بِالفانِياتِ ؛^۷

۰.كسى كه ارزش خود را بشناسد، خويشتن را با امور فناپذير خوار نگرداند.

8

امام على عليه‏السلام:

۰.مَن عَرَفَ نَفسَهُ جاهَدَها، مَن جَهِلَ نَفسَهُ أهمَلَها ؛^۸

۰.هركه نفس خود را شناخت، به جهاد با آن برخاست و هر كه آن را نشناخت، به حال خود رهايش ساخت.

9

امام زين العابدين عليه‏السلام:

۰.ـ في الدُّعاءِ ـ: واجعَلنا مِنَ الّذين عَرَفوا أنفُسَهُم، وأيقَنوا بِمُستَقَرِّهِم، فكانَت أعمارُهُم في طاعَتِكَ تَفنى ؛^۹

۰.ـ در دعا ـ گفت: ما را از كسانى قرار ده كه خود را شناختند و به قرارگاه خويش يقين يافتند و از اين رو عمرشان در راه طاعت تو مى‏گذشت.

10

بحارالأنوار:

۰.في صُحُفِ إدريسَ: من عَرَفَ الخَلقَ عَرَفَ الخالِقَ، ومَن عَرَفَ الرِّزقَ عَرَفَ الرّازِقَ، ومَن عَرَفَ نَفسَهُ عَرَفَ رَبَّهُ ؛^۱۰

۰.در صحف ادريس آمده است: هر كه آفريده را بشناسد، آفريدگار را مى‏شناسد و هر كه روزى را بشناسد، روزى‏رسان را مى‏شناسد و هر كه خود را بشناسد، پروردگارش را مى‏شناسد.