شناخت زمان

امام رضا(ع):

قال ابوجعفر(ع): فى حکمةِ الِ داود: یَنبغى للمسلم أن یکونَ مالِکاً لِنَفسِه، مُقبلاً على شأنِه، عارفاً بِاَهلِ زَمانِه.

اصول کافى ۲/۲۲۴.

امام محمدباقر(ع) فرمود: در حکمت «دستورالعملهاى حکیمانه) خاندان داود (پیامبر) چنین رسیده است: سزاوار است که انسانِ خداشناس خویشتندار باشد، و به حال و کار خویش اهتمام ورزد (مراقب خود باشد و وظایف خویش را به خوبى انجام دهد)، و مردمان زمانه خود را بشناسد (و با آنان به مقتضاى شناخت و تناسب رفتار کند).

در این سخن امام (ع) به سه موضوع حیاتى اشاره شده است:

۱- خویشتندارى، و کنترل میلها و خواهشها. این موضوع زمینه اصلى هر تربیت و اخلاق انسانى است.

۲- تعهد نسبت به خود، که راه خودسازى، و بستر مناسب رشد استعدادهاى فردى، و رشد نیروهاى بالقوه انسانى است.

۳- زمان‏شناسى. و این امکان شناخت مردمان، و تحولات زمانى، و آمادگى براى پیش آمدها، و زیست آگاهانه، و مدیریت منطقى بحرآنهارا فراهم مى‌ سازد.

زمان بستر مناسب رشد و تکامل آدمى است، و سازنده ویژگیهاى نسل‏ها و ملتها، و مایه تمایز انسان‏هاى گذشته و اکنون و آینده است.

بدین جهت براى مردم‏شناسى، و شناخت تحولات فرهنگى، اقتصادى، سیاسى و... زمان‏شناسى و کشف ویژگى ‏هاى هر دوره ضرورى است. مردمان باید در ظرف وجودى و زمانى و جغرافیایى خود شناخته شوند، تا آگاهى از آنان عمیق‏ تر باشد و زندگى با آنان نیز آسان‏تر، و پیوندها و همگرائیها اصولى ‏تر گردد.