پژوهشی در جایگاه ارزشی تجوید و سهم آن در خوشخوانی و تغنّی قرآن کریم

نشریه : پژوهش های قرآن و حدیث

نویسنده : پديدآورنده : ملیکا کردلوئی
پديدآورنده : محمد حسن رستمی
پديدآورنده : مرتضی ایروانی

سال پنجاهم / شماره پیاپی / صفحه 275-291

چکیده :

امروزه یکی از ارکان اصلی تغنّی و زیباخوانی قرآن که مورد توجه جدی قاریان و مخاطبان ایشان است، به کارگیری قوانین تجویدی در کنار دیگر مؤلفه ­های مؤثر مانند «صوت ‌و ‌لحن» و رعایت «وقف و وصل» در تلاوت قرآن است. قرائنی تاریخی ـ روایی، کاربرد هنرهای صوتی را در قرائت قرآن مورد تایید قرار داد­ه ­اند اما در رابطه با جایگاه احکام تجویدی در خوشخوانی قرآن، اختلاف نظر است. عده ­ای، به ویژه اهل سنت، با تکیه بر حدیث «سبعة احرف»، با قداست­ بخشی به قرائت‌‌های گوناگون، چه اختلاف الفاظ(فرش‌الحروف) و چه اصول قرائت(احکام تجویدی) ـ که در دوره‌های گوناگون بر زبان قاریان مشهور جاری بوده است ـ آن‌ها‌ را برگرفته از تعالیم پیامبر(ص) دانسته‌اند. این پژوهش با بررسی­ های تاریخی و مصداقی نشان می‌دهد که عمدۀ قواعد تجویدی، زائیدۀ عواملی همچون لهجه ­های عربی بوده و به تدریج قداست یافته است و نمی ­توان برای اغلب قوانین آن همچون ادغام، فتح، اماله و مد جایگاه شرعی قائل شد.

کلیدواژه‌های مقاله :تجوید؛ تغنّی؛ سبعة احرف؛ قرائت؛ لهجه‌ها