ارزیابی ارتباط آیه هفتم سوره انشراح با نصب امام علی(ع)

سال چهل و نهم / شماره پیاپی 99 / صفحه 9-30

چکیده :

مطابق برخی روایات اهل بیت (ع) نزول سوره مبارک «الم نشرح» و به ویژۀ آیۀ ماقبل پایانی آن که می فرماید: «فَإِذَا فَرَغْتَ فَانْصَبْ» به واقعۀ غدیر و جریان نصب حضرت علی (ع) به امامت امت اسلامی مربوط بوده، تقدیر آیه چنین است: «فاذا فَرَغتَ مِن نُبُوَّتِک فَانصَب علیاً اماماً». اثبات این مطلب در ظاهر با سه چالش جدّی روبروست: الف) فقدان خاستگاه روایی؛ ب) مکّی بودن سوره؛ ج) هماهنگ نبودن با قرائت. بررسی این سه چالش نشان می دهد که ارائه چنین تفسیری از آیه و سوره نه تنها احتمالی دور نیست که بسیار قابل قبول و مورد توجه می نماید، چه الف) از میان هفده روایت موجود در منابع شیعه و سنی دست کم در دو روایت صحیح السند آیه این گونه تفسیر شده است؛ ب) سوره مبارک شرح به شهادت سیاق آیاتش و تأیید صریح و ضمنی شماری مفسران شیعه و سنی مدنی است؛ ج) آیه در قرائت مشهورش با معنای امر به نصب تناسب بیشتری دارد، گرچه این تفسیر با معنای خسته شدن در تفسیر مشهور نیز هماهنگ است.

کلیدواژه‌های مقاله :سورۀ انشراح، غدیر، نصب علی (ع)