دادگاه و قاضى در آرمانشهر رضوى(ع)

امام رضا(ع):

اعلم اَنّه یجبُ علیک اَن تساوى بین الخصمینِ حتّى النّظَر الیهما، حتّى لا یکونَ نَظَرُک الى اَحدِهما اکثَرَ من نَظَرِکَ الى الثانى.

مستدرک الوسائل ۱۷/۳۵۰.

بدان! بر تو واجب است میان دو ستیزه کننده به مساوات رفتار کنى، حتى در نگاه کردن به آنان، تا نگاه تو به یکى از آن دو بیشتر از دیگرى باشد.

عدالت و داورى در دادگاهها، از تعالیم و قوانین بسیار ارزشمند اسلام است، و دادگاه‏هاى اسلامى ویژگى ‏هایى دارد که در کمتر
دادگاهى در سراسر جامعه‏ ها دیده شده است.در نهج البلاغه شاید بیشترین تاکیدها بر عدالت قضایى شده باشد.

امام بزرگ در نامه‏اى به اسودبن قُطبه، فرمانده سپاه حُلوان مى‏گوید:

چون والى تمایل‏هاى گونه گون داشته باشد، (همین چگونگى) او را در موارد بسیار از اجراى عدالت باز مى‏دارد، پس باید کار مردم در مقام حق (و طلب حقوق) در نزد تو یکسان باشد، که ستم نمى ‏تواند جاى عدالت را پُر کند.

نهج البلاغه / ۱۰۴۳.

در عهدنامه مالک اشتر نیز که بهترین و آرمانى ‏ترین برنامه‏ هاى حکومتى است و بالاترین شکل و شیوه رعایت حقوق انسان‏ها در آن مطرح گشته است، فرازهایى به قاضیان اختصاص یافته، و خوى و خصلت‏هاى قاضى دادگر و اسلامى تبیین گشته است. امام على(ع) به مالک اشتر، یار فداکار خود مى‏ گوید: براى قضاوت و داورى میان مردم نیکوترین رعیت را در نظر خود برگزین...

همان / ۱۰۰۹

از این رو قضاوت کار پیامبران شمرده شده است، زیرا که هر کس را توان این کار بسیار مهم نیست. چگونه ممکن است که دوست و آشنا یا فامیل شخصى با بیگانه‏ ترین افراد در دادگاه حاضر شوند، و انسان حق را به بیگانه بدهد، و همه روابط را نادیده بگیرد. اگر چنین کرد، رفتارى اسلامى انجام داده است.