درآمد

مطالعات حديثى شيعيان در دوران معاصر ، از رشد فزاينده اى نسبت به دوره هاى قبل ، برخوردار بوده است. اسباب و زمينه هاى اين رشد را بايد در دو گزينه جستجو كرد : يكى ، تحوّلات جهانى و ديگرى ، پيروزى انقلاب اسلامى در ايران .
اگر شروع دوره معاصر حديث شيعه را زمان درگذشت ميرزا حسين نورى ( م 1320 ق ) ، نويسنده مستدرك الوسائل بدانيم ، مى توان اين يك صد و اندى سال را به دو مرحله پيش از پيروزى انقلاب اسلامى در ايران و پس از آن ، تقسيم كرد.
پيش از انقلاب ايران ، يعنى قبل از سال هزار و چهارصد قمرى ، فعّاليت هاى حديثى شيعيان ، در چند زمينه ، متمركز بود كه ادامه فعّاليت هاى مشابه در قرون قبلْ به شمار مى روند. اين فعّاليت ها عمدتا در ايران و عراق ، صورت گرفته اند و در اين محورها قابل دسته بندى اند :
1. تدوين «مجامع حديثى» ، از قبيل :
ـ مستدرك الوسائل ، ميرزا حسين نورى ( م 1320 ق ) ؛
ـ جامع أحاديث الشيعة ، زير نظر آية اللّه بروجردى ( م 1383 ق ) .
2 . تدوين «موسوعه هاى رجالى» ، از قبيل :
ـ تنقيح المقال فى علم الرجال ، شيخ عبد اللّه مامقانى ( م 1351 ق ) ؛
ـ الموسوعة الرجالية ، آية اللّه حاج آقا حسين بروجردى ( م 1383 ق ) ؛
ـ معجم رجال الحديث ، آية اللّه سيّد ابو القاسم خويى ( م 1411 ق ) ؛