197
در پرتوِ حديث

استفاده علّامه مجلسى از منابع اهل سنّت

چكيده

مسأله نقل احاديث اهل سنّت ، همواره مورد اختلاف فقها و محدثان شيعه بوده است. علّامه مجلسى نيز به عنوان بزرگ ترين محدّث متأخر شيعى ، نمى توانسته است در بزرگ ترين كتاب حديثى خود ، اين مسأله را ناديده بگيرد. از اين رو ، ايشان با وجود زمينه هاى فكرى مخالف و وجود نشانه هاى عدم اعتنا به احاديث اهل سنّت ، همه كتاب هاى مهم حديثى اهل سنّت را كه مرتبط با دايرة المعارف بزرگ بحار الأنوار بودند ، مطالعه كرد و از آنها براى استفاده هاى گوناگون ـ همچون تأييد احاديث شيعه ، تعيين موارد تقيه ، احتجاج و استدلال و يا بيان و كشف مشكلات لغوى و معنوى ـ ، بهره گرفت .
نوشته حاضر ، نخست به بررسى زمينه هاى نقل و عدم نقل احاديث اهل سنّت در بحار الأنوار مى پردازد ، و سپس شواهدى بر استفاده هاى علّامه مجلسى از احاديث اهل سنّت ارائه مى كند . اين شواهد ، هم براساس انگيزه هاى نقل و هم بر اساس موضوع آنها ، دسته بندى شده اند. در پايان مقاله نيز نشانى هاى محل استفاده كتاب هاى اهل سنّت ارائه شده است.
كليد واژه ها : احاديث اهل سنّت ، علّامه محمّد باقر مجلسى رحمه الله ، مآخذ بحار الأنوار .

درآمد

گستردگى دانش و فراوانى آبشخورهاى فكرى يك دانشمند ، تأثير غيرقابل انكارى بر تراوشات ذهنى وى دارد. هرگاه اين گستره در يك بستر ، محدود نماند و در فضاهاى گوناگون وحتى ناهمگون تنفّس كند ، امتزاجى مولّد را به ارمغان مى آورد و مرواريدهاى حكمت را در صيقل اين اصطكاك ، درخشان تر مى سازد. علّامه مجلسى از بزرگ ترين نمونه هاى اين دانشمندان است كه در طول پرپهنه زندگى علمى خود ، از چشمه هاى


در پرتوِ حديث
196

يك روايت و با بسنده كردن به معناى اوليه و ظاهر ابتدايى آن ، حكمى را به دين منتسب داريم و آن را مبناى عمل قرار دهيم و اين ويژه احكام فقهى و تشريعى نيست و همان گونه كه از نمونه هاى آورده شده در مقاله معلوم است ، جمع آورى همه قرينه هاى لفظى و مقامى و متصل و لفظى براى فهم عميق و درست مقصود نهايى حديث ، در تمام عرصه هاى اخلاقى ، فقهى ، اجتماعى و... لازم و ضرور است و گاه فهم اوليه ما را دگرگون مى سازد و در اين ميان «خانواده حديث» و «اسباب ورود حديث» جايگاه ويژه و ممتازى دارند.

  • نام منبع :
    در پرتوِ حديث
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 299541
صفحه از 410
پرینت  ارسال به