347
در پرتوِ حديث

تلاش مصحّح در برخى از احاديث ، از اين هم فراتر رفته و به شرح نكات غامض برخى احاديث نيز دست يازيده است . ايشان براى اين كار به كتاب هاى شرح الحديثى همچون مرآة العقول ۱ و الشافى ۲ مراجعه كرده و از توضيحات علّامه مجلسى در بحار الأنوار نيز سود جسته ۳ ، و گاه خود شرح مختصرى ارائه داده است ۴ و گاه تركيب نحوى حديث را روشن كرده تا معناى حديث واضح شود . ۵
مصحّح ، به ديده دقت ، اشكالات احتمالى بر متن برخى احاديث را پيشاپيش پاسخ گفته ۶ ، و گاه براى اثبات و مقبول نمودن متن ، به تفصيل گراييده است . ۷
كوشش هاى مصحّح در زمينه تخريج ، با كوشش هاى امروزين ، تفاوت دارد . مصحّح ، نشان هاى آيات را از قرآن كريم استخراج و ارائه كرده است ، اما اين كار را براى همه احاديث به انجام نرسانده است ، و تنها در جايى به منابع ديگر حديث ارجاع مى دهد كه براى تصحيح و توضيح متن لازم بوده است.

چاپ و ترجمه كتاب

نخستين چاپى كه از كتاب سراغ داريم ، چاپ 1318 هجرى قمرى در ايران مى باشد ، و اين همان است كه شيخ آقا بزرگ تهرانى در الذريعه گزارش كرده است. ۸ بعدها و در سال 1383 هجرى قمرى ، كتاب فروشى صابرى در تبريز نيز به چاپ آن اقدام كرد و سپس مكتبة الصدوق در تهران ، به تصحيح و چاپ منقح آن همت گماشت. تاريخ نگاشتن مقدمه مصحح ، 1397 هجرى است. اين چاپ مصحح به وسيله فرزند مصحح ، آقاى محمّد جواد

1.براى نمونه ر . ك : ص ۶۱ ، پانوشت ۸ .

2.براى نمونه ، ر . ك : ص ۶۲ ، پانوشت ۲ .

3.براى نمونه ، ر . ك : ص ۶۳ ، پانوشت ۱ ، ۳ و ۲۷۱ پانوشت ۱.

4.براى نمونه، ر . ك : ص ۱۱۴ پانوشت ۱ ، و ص ۲۳۱ و ص ۲۳۴.

5.براى نمونه ، ر . ك : ص ۸۰ ، پانوشت ۱ .

6.براى نمونه ، ر . ك : ص ۲۳۱ ، پانوشت ۲ ، و ص ۲۳۴ پانوشت ۱ .

7.ر . ك : ص ۲۹۷ و ۲۹۸ ، پانوشت ۵ .

8.الذّريعة إلى تصانيف الشيعة ، ج ۱۶ ، ص ۷۹، رقم ۳۹۸ .


در پرتوِ حديث
346

آگاهى ارزشمند ديگر ، نظر نعمانى در باره كتاب مهم سليم بن قيس و گزارش اجمالى از آن است . نعمانى مى گويد :
در ميان محدثان و عالمان شيعه ، اختلافى نيست كه كتاب سليم بن قيس ، از بزرگ ترين و كهن ترين كتب اصلى حديث شيعه است ؛ زيرا همه احاديث آن از پيامبر و اميرالمؤمنين و مقداد و سلمان فارسى و ابوذر و امثال آنان است كه با پيامبر خدا و اميرالمؤمنين مصاحبت داشته و از آن دو بزرگوار حديث شنيده اند . و اين كتاب از اصول مورد مراجعه و تكيه گاه هاى شيعه است . ۱

تصحيح كتاب

مصحّح كتاب ، جناب استاد على اكبر غفّارى از سردمداران نهضت احياء كتب حديث شيعه است . او كه شيفته و خادم حديث است ، شور و شوق خود به تصحيح كتاب غيبت را چنين بيان مى دارد :
از آرزوهاى من بود كه چون فرصتى بيابم و توفيق ياريم كند ، به احياى اين ميراث نفيس و ارزشمند قيام كنم و گرد و غبار از آن بشويم و ابر تيره از چهره ماهگون آن بزدايم .
شيفتگى مصحّح در كار او نيز هويداست . ايشان ترجمه راويان كتاب را به گردن مى گيرد و به جز مواردى معدود كه احتمالاً به شرح حال آنها در مرجع معتبرى دست نيافته است ، شرح حال همه آنها را در پانوشت هاى كتاب مى آورد . مفصل ترين اين نمونه ها ، شرح حال ابن عقده در ص 33 و يونس بن يعقوب در ص 53 كتاب است .
مصحّح محترم با كمال دقت ، اختلاف نسخه ها را تذكر مى دهد و با خبرگى كامل ، درست ترين نسخه را متن اصلى قرار مى دهد . جناب غفارى ، به شرح لغات مشكل حديث نيز پرداخته و براى اين منظور ، به كتب غريب الحديث و لغت نامه ها مراجعه كرده است ۲ و گاه توضيحاتى از خود افزوده است. ۳

1.گفتنى است اصل اين كتاب بعدها فربه شده و حتى در زمان شيخ مفيد ، احاديث افزوده شده به آن ، مشكلاتى را در اعتبار كلى آن پديد آورده است .

2.براى نمونه ر . ك : ص ۶۱ ، پانوشت ۱ ، و ص ۱۵۹ پانوشت ۱ ، و ص ۲۱۹ و ۲۲۰ .

3.براى نمونه ، ر . ك : ص ۶۴ پانوشت ۱ ، ۷ و ص ۹۱ ، پانوشت ۳ و ۴ .

  • نام منبع :
    در پرتوِ حديث
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 300526
صفحه از 410
پرینت  ارسال به