برخي مترجمان نهج البلاغه، (فَتَجَنَّ) را فعل امر از (تجنّن) به معناي پوشيده داشتن گرفته اند و برخي فعل امر از (تجنّي) دانستهاند که با فعل (تتَجَنّي) هماهنگ است و ترجمه متن چنين مي شود:
اي معاويه! اگر به ديده خرد بنگري و نه ديده هوس، مرا پاک ترين کسان در [ريختن] خونِ عثمان مي بيني و بي شک مي داني که من از آن به کنارم. مگر آنکه بخواهي گناهِ ناکرده را بر گردنم نهي و تهمت زني، که در اين صورت هرچه مي خواهي بکن.
ج) صرف و درک زيباييها
آشنا بودن با نکات ظريف علم صرف موجب درک بهتر زيباييهاي لفظي و معنوي حديث نيز مي شود. دو روايت زير نمونه هاي خوبي براي اين معنا هستند:
يک
. در مستدرک الوسائل آمده است:
رَأي رسولُ الله قَوْماً لا يزْرَعُونَ، قالَ: «ما أَنْتُمْ؟» قالُوا: نَحْنُ الْمُتَوَکِّلُونَ. قالَ: «لا، بَلْ أَنْتُمُ الْمُتَّکِلونَ».۱
پيامبر خدا گروهي را ديد که به زراعت نمي پردازند. از آنان پرسيد: «شما چه کاره هستيد؟» گفتند: ما توکل پيشهگانيم. حضرت فرمود: «نه، شما سربارِ ديگرانيد».
رسول اکرم صلي الله عليه و آله با دو هيئت و دو کاربرد از يک ماده، يعني وکل، چنين ريز و زيبا تفاوت ظريف توکّل و اتّکال را گوشزد کردهاند.
دو
. امام علي عليه السلام فرمود:
التَّوحِيدُ أنْ لا تَتَوَهَّمَهُ وَ الْعَدْلُ أَنْ لا تَتَّهِمَهُ.۲
توحيد آن است که او (خدا) را به وهم نياوري و عدل آن است که او را متّهم نکني.