25
کافي پژوهي در عرصه نسخه هاي خطي

استاد كل ، آقا حسين خوانسارى ، در اجازه به سيّد امير ذوالفقار ، بدين امر تصريح نموده ، چنين مى نويسد :
فأجزتُ له ، و لكن لم أعلم أنّى أهل لذلك أم لا ؟ و أنّ للإجازة أثرا أم لا؟ ۱

7/1 . ارزش تاريخى و علمى اجازه

ارزش و اهمّيت اجازه از نظر تاريخ و علم ، بر كسى پوشيده نيست و از اين نظر ، نه تنها از اهمّيت اجازات ، كاسته نشده ، بلكه با گسترش ارتباطات و علوم و فنون و توجه انسان ها به ابعاد مختلف زندگى علمى و اجتماعى و سياسى دانشمندان ، ارزش اجازات هر روز افزون تر مى گردد .
فوايد علمى و تاريخى اجازات ، عبارت اند از :
1 . دستيابى به شرح احوال و تاريخ زندگى و مرتبه علمى دانشمندان و شناخت نام و نشان و كنيه و لقب و نسب آنان و اطلاع يافتن بر طبقات و مشايخ و شاگردان و آثار ايشان .
2 . اطلاع يافتن بر انديشه ها ، گرايش ها و كارهاى فردى و اجتماعى دانشوران .
3 . در اجازه كتاب ، احراز صحّت نسبت نوشته به مؤلّف آن و اعتماد بر آثار گذشتگان ، قابل توجه و حائز اهمّيت است .
4 . در اغلب اجازات ، محل و تاريخ صدور اجازه ذكر شده ، كه از حيث جغرافياى تاريخى شهرها و مسافرت دانشمندان به شهرها اهمّيت دارد .

8/1 . كتاب الكافى در اجازات حديثى

كتاب الكافى در ميان اجازات حديثى كه دانشمندان شيعه نوشته اند ، اولين كتابى است كه اجازه نقل و روايت آن ، به شاگردان داده شده است .
اجازه الكافى از زمان مؤلّف آن شروع شده است . كلينى در سفر و حضر ، الكافى را تدريس مى كرد و پس از تدريس به شاگردانش ، اجازه نقل آن را مى داد .

1.. دو گفتار ، سيّد محمدعلى روضاتى ، ص ۶ .


کافي پژوهي در عرصه نسخه هاي خطي
24

الرجال و الأنساب و الطبقات و غيرها ممّا تمسّ الحاجة الشديدة إليه فى أعصارنا الحاضرة و ما يلحقها من الأعصار . فهذه الإجازات ، برمّتها كتب تاريخيّة رجاليّة ، يحقّ علينا أن نلم شعثها ونثبتها صونا لها عن الضياع و عونا على الانتفاع ، بل هو تكليف لازم علينا عقلاً و شرعا ، حيث أنّ فيه شكر خدمات صلحاء السلف ، و أداء للأمانة المحتاج إليها إلى ضعفاء الخلف ، و لكن ممّا يؤسف عليه عجزنا عن القيام بأداء هذا التكليف بما هو حقّه ، حيث أنّ جمع تلك الإجازات و استقصاءها ممّا ليس لنا طريق عادى إليه لتشتّتها فى الأصقاع و البلاد النائية و اندراجها غالبا فى حواشى الكتب المتفرّقة التى لا تصل إليها يد التنقيب إلّا أنّ الميسور لا يسقط بالمعسور . ۱

6/1 . ارزش حديثى اجازه

در باره ارزش اجازه در حديث ، بين علماى حديث ، اختلاف نظر وجود دارد . سيّد مرتضى در كتاب الذريعة إلى اصول الشريعة ، اجازه را از نظر حديثى بى اعتبار مى داند و مى گويد:
اجازه ، اعتبار ويژه ندارد ؛ زيرا آنچه براى متحمّل حديث رواست تا روايت كند ، با اجازه يا بدون آن ، روا خواهد بود و آنچه را حقّ روايت كردن ندارد ، با اجازه يا بدون آن ، بر او حرام خواهد بود . ۲
امّا شيخ طوسى در عدّة الاُصول ، ۳ نقل روايت با استناد به اجازه را قبول مى كند و صاحب معالم نيز سخن سيّد مرتضى را به تأويل مى برد .
به هر روى ، امروزه فوايد حديثىِ اجازه را منحصر در تبرّك و منسلك شدن صاحب اجازه در طريق روايت از معصوم مى دانند ، هر چند گذشتگان نيز بدين مسئله توجه داشتند .

1.الذريعة إلى تصانيف الشيعة ، آقا بزرگ تهرانى ، ج ۱ ، ص ۱۳۱ .

2.. الذريعة إلى اُصول الشريعة ، سيّد مرتضى ، ج ۲ ، ص ۸۵ .

3.. عدّة الاُصول ، ج ۱ ، ص ۳۸۵ .

  • نام منبع :
    کافي پژوهي در عرصه نسخه هاي خطي
    سایر پدیدآورندگان :
    حسيني اشکوري، سيد صادق
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث با همکاری سازمان اوقاف و امور خیریه
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1387
    نوبت چاپ :
    اول
    شمارگان :
    1000
    قیمت :
    66000 ریال
تعداد بازدید : 109019
صفحه از 551
پرینت  ارسال به