رابطه قرآن و سنت

کتابی درسی برای شناخت رابطه قرآن و سنت

قرآن و سنّت را باید به مثابه دو فصل اساسی کتاب دین شناسی دانست که در کنار یکدیگر و در تعاملی متقابل، آموزه های دینی را بازتاب می دهند.

با توجّه به جایگاه و نقش بسیار مهمّ دو منبع «قرآن» و «سنّت» در شناخت اسلام و پاسخگویی آنها به همه نیازها و ضرورت های عصر، بازپژوهش هر یک از این دو منبع به همراه واکاوی چگونگی تعامل آنها با یکدیگر، امری اجتناب ناپذیر است.

در چنین واکاوی ای باید به مباحثی توجّه شود، از جمله:

- قرآن چگونه کتابی است و چه جایگاهی به عنوان منبع دین شناسی دارد؟

- دامنه سنّت تا کجاست و از چه منابعی بر گرفته می شود و چگونه می توان از اعتبار آن دفاع کرد؟

- آیا قرآن به تنهایی برای به تصویر کشیدن جامعیت اسلام کفایت می کند؟ به بیان روشن تر، آیا می توان هم صدا با قرآنیون بر بی نیازی از سنّت پای فشرد؟

- در صورت باور به ضرورت وجود سنّت، سنّت چگونه به تفسیر و تبیین آموزه های قرآن می پردازد و چگونه می توان با مراجعه به سنّت، تصویری جامع از اسلام را به دست داد؟

- روایات تفسیری به عنوان بخشی از میراث روایی، با چه کارکردهایی به تفسیر و تبیین قرآن پرداخته اند؟

این کتاب با هدف پاسخگویی به این دست از پرسش ها فراهم آمده است. از آن جا که کتاب به عنوان متن درسی مقطع کارشناسی تدوین یافته است، مطالب آن به تناسب کلاس های تشکیل شده در یک نیم سال تحصیلی، در پانزده فصل ارائه و در آن به مؤلّفه های متون آموزشی اعم از چکیده فصل ها، پرسش و پژوهش، توجّه گردیده است.

عنوان فصل ها بدین قرارند:

فصل اوّل: جایگاه قرآن در دین شناسی

فصل دوم: ماهیت و ویژگی های قرآن

فصل سوم: جایگاه سنّت در دین شناسی

فصل چهارم:منابع سنّت

فصل پنجم: عدم نیاز به سنّت (قرآن بسندگی)

فصل ششم: دلایل نظریه عدم نیاز به سنّت و تحلیل آنها

فصل هفتم: نقد دلایل نظریه عدم نیاز به سنّت

فصل هشتم: فرایند عرضه احادیث به قرآن

فصل نهم: گونه شناسی روایات تفسیری

فصل دهم: روایات تفسیری و تبیین فضای نزول آیات

فصل یازدهم: روایات تفسیری و تبیین مفهوم آیات