درسنامه‌های قرآن و حدیث رونمایی شد

به گزارش ایکنا؛ آیین رونمایی از درسنامه‌های قرآن و حدیث و جلسه هم‌اندیشی صاحب‌نظران و مدیران گروه‌های قرآن و حدیث کشور امروز چهارشنبه دوم بهمن‌ماه، در سالن شهدای جهاد علمیِ ساختمان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و با حضور علی خاکی‌صدیق، معاون آموزشی وزیر علوم، سیدحمیدرضا میرعظیمی، رئیس مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی و جمعی از مدیران گروه‌های علوم قرآن و حدیث دانشگاه‌های کشور برگزار شد.

حجت‌الاسلام عبدالهادی مسعودی، : در تدوین درسنامه‌ها با تنوع موضوعی مواجه بودیم. باید دنبال افرادی می‌گشتیم که تا سطوح عالی حوزه رفته باشند و نیز به رایانه و فضای نرم‌افزاری مسلط می‌بودند. اساتیدی از ۱۰ دانشگاه کشور در تدوین درسنامه‌های حدیثی با ما همکاری داشتند؛ 
معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در این مراسم با بیان اینکه همه ما وظایفی نسبت به قرآن داریم، اظهار کرد: در آموزش عالی بخش‌های مختلفی تعبیه شده و در تعریف مأموریت‌ها برای دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها همواره بر این تأکید می‌شده که به آموزش و پژوهش‌های بنیادی و کاربردی بپردازند.

خاکی‌صدیق ادامه داد: از دهه قبل یکی از مباحثی که وارد آموزش عالی شده، بحث تأثیرگذاری اجتماعی یا خدمات اجتماعی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌هاست و در رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها، این مسئله یکی از مواردی است که مورد توجه قرار می‌گیرد. طبعاً حوزه فعالیتی رشته‌های قرآنی تأثیرگذاری اجتماعی بیشتری نسبت به سایر رشته‌ها دارد.
وی با بیان اینکه رشته‌ها باید به این موضوع بپردازند که چگونه می‌توانیم تأثیر فعالیت‌های قرآنی و اثرگذاری برنامه‌های این حوزه در آموزش عالی را در سطح جامعه بالا برد و دانش قرآنی را در سطح جامعه توسعه داد تا ارتقای اخلاق و رفتار قرآنی را در جامعه شاهد باشیم، افزود: در حوزه آموزش عالی با مراکز قرآنی تمامی پژوهشگاه‌ها و دانشگاه‌ها همکاری‌های لازم را خواهیم داشت و آنچه در چارچوب‌های آموزش عالی از دستمان بر می‌آید را انجام می‌دهیم.

حجت‌الاسلام عباس پسندیده، : ​قرآن و حدیث منابع ارزشمندی در حل مشکلات اجتماعی است. تولید علم و ملزومات آن باید به ارائه سبک زندگی راحت‌تر برای مردم منجر بشود. همه این‌ها از دل قرآن و حدیث قابل استفاده است
به گفته معاون آموزشی وزیر علوم؛ ایران تنها کشوری در دنیاست که در کل کشور ارادت و توجه به اهل‌بیت(ع) وجود دارد و مردم برای عرض ارادت به ساحت اهل‌بیت(ع) وقت می‌گذارند، با این حال چه به صورت فردی و یا به صورت جمعی، خدمت‌رسانی اجتماعی متناسب با آموزه‌های قرآنی را کمتر شاهد بوده‌ایم.

در ادامه این مراسم میرعظیمی، رئیس مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی با ارائه گزارشی از فعالیت‌های مرکز، اظهار کرد: اسناد بالادستی همچون برنامه پنجم توسعه، نقشه جامع علمی کشور و منشور توسعه فرهنگ قرآنی در کشور وجود دارد که بر موضوعاتی مانند توسعه علوم و بازنگری متون و برنامه‌های آموزشی مبتنی بر آموزه‌های قرآن و حدیث، اقدامات ملی و راهبردی به منظور توسعه علم و فناوری، برنامه‌ریزی برای هدایت منابع انسانی تأکید شده است.
وی ادامه داد: در شورای برنامه‌ریزی آموزش عالی در حوزه قرآن و حدیث، تجمیع رشته‌های مقطع کارشناسی و انتقال گرایش‌ها به مقطع کارشناسی ارشد مدنظر بوده، همچنین براساس اسناد بالادستی آسیب‌شناسی‌هایی انجام و ارکانی برای پیاده‌سازی این طرح در نظر گرفته و ساختاری برای اجرای طرح تنظیم شد. تجمیع رشته‌های علوم قرآن و حدیث طراحی و ۱۳۵ واحد درسی ویژه دانشجویان این رشته، شامل ۱۲ واحد عمومی، ۸۸ واحد پایه، ۳۵ واحد تکمیلی و ۳۵ واحد اختیاری تعیین شد. بر این اساس با شکل‌گیری کارگروه تدوین و با همکاری پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و دانشگاه قرآن و حدیث، درسنامه‌ها تدوین شدند.

میرعظیمی افزود: حدود ۴۵ درسنامه به همت مرکز ما و با همکاری این دو نهاد مقرر بوده که تدوین شود و طبق آخرین گزارش، درسنامه‌های قرآنی که توسط پژوهشگاه حوزه و دانشگاه چاپ شده، ۱۵ جلد از ۲۰ جلد است و درسنامه‌های حدیثی نیز که بر عهده دانشگاه قرآن و حدیث بوده، تاکنون ۱۱ جلد از ۲۱ جلد آن چاپ شده است که امروز رونمایی می‌شوند.
طراحی و بازنگری سرفصل‌ها طبق فرایند‌ها و ساختار وزارتخانه
رئیس مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور با بیان اینکه در این مرکز سه کارگروه آموزش عالی قرآنی، پژوهش قرآنی و بین‌الملل قرآنی با دارا بودن زیر مجموعه‌های این کارگروه‌ها، فعالیت دارند، گفت: در این کارگروه‌ها کمیته‌های قرآنی تخصصی فعالیت دارند و ساختار آن‌ها مشخص است. تمام سعی ما این بوده که با تعامل گسترده با مراکز دانشگاهی و مدیران وزارتخانه، کارگروه‌ها فعال شوند و کارگروه‌های آموزش و پژوهش در قالب اقدامات ملی، اجرای سند راهبردی توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی را در دستور کار خود قرار دهند. طی دو سال و نیم گذشته علی‌رغم عدم تأمین کامل اعتبارات گام‌های خوبی برداشته شده است.

وی در ادامه با تشریح اقدامات ملی لحاظ شده برای اجرای سند راهبردی توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی که در شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب شده، بیان کرد: ۳۲ اقدام ملی در این زمینه در نظر گرفته شده که در سه کارگروه مذکور این اقدامات پیگیری می‌شود. فایل این سند و ۳۲ اقدام ملی به زودی بر روی سایت مرکز بارگذاری خواهد شد. مقرر شده در قالب شناسنامه اقدام، یک طراحی انجام شود و گروه‌ها و دانشگاه‌ها بتوانند اعلام کنند که کدام اقدام را می‌توانند پیگیری کنند.

میرعظیمی همچنین درباره اولویت‌های برنامه‌ای مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور گفت: در بحث اولویت‌های پژوهشی، باید گفت که بسیاری از کار‌های پژوهشی ناظر به بحث‌های میان رشته‌ای و نیاز‌های جامعه نیست. تدوین اولویت‌های پژوهشی جزء موارد ۳۲ گانه اقدام ملی است. همچنین تلاش داریم با حمایت از پایان‌نامه‌ها و رساله‌های قرآنی که جزء اولویت‌های پژوهشی ماست، به سوق دادن این پژوهش‌ها به سمت نیاز‌های جامعه و طراحی موضوعات بین رشته‌ای کمک کنیم.

حجت‌الاسلام علی‌محمد حکیمیان، رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه نیز که یکی از حاضران این مراسم بود، طی سخنانی با بیان اینکه تولید و تدوین ۲۰ اثر از این مجموعه را عهده‌دار شدیم، اظهار کرد: ۱۵ اثر از این تعداد تا کنون چاپ شده، دو اثر در مرحله ارزیابی و سه اثر در دست تدوین است. این کار در طول مدت دو سال انجام شده است. بعضی از آثار بار‌ها ارزیابی شده است. حتی یکی از آثار را رد کردیم و اجازه چاپ ندادیم.
 
به عقب برنگردیم
وی با تأکید بر اینکه ما از نقد و بررسی آثار منتشر شده از سوی مدیران گروه‌های دانشگاه‌ها استقبال می‌کنیم، با طرح یک نکته افزود: پژوهش یک سیستم است که از ابتدا تا انتها باید افراد  در این سیستم حاضر باشند، اما نتوانستیم در این زمینه از همه افراد متخصص در دانشگاه‌ها استفاده کنیم. اکنون که قدم‌ها برداشته شده، به عقب برنگردیم و یا سیستم جدیدی تعریف شود.

حجت‌الاسلام عبدالهادی مسعودی، قائم‌مقام رئیس دانشگاه قرآن و حدیث نیز در این مراسم بیان کرد:
در تدوین درسنامه‌ها با تنوع موضوعی مواجه بودیم. باید دنبال افرادی می‌گشتیم که تا سطوح عالی حوزه رفته باشند و نیز به رایانه و فضای نرم‌افزاری مسلط می‌بودند. اساتیدی از ۱۰ دانشگاه کشور در تدوین درسنامه‌های حدیثی با ما همکاری داشتند؛ دانشگاه تهران، دانشگاه قم، پردیس فارابی، دارالحدیث، حوزه علمیه قم، دانشگاه فرق و مذاهب اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه علم و صنعت، دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی و دانشگاه امام صادق (ع).

حجت‌الاسلام عباس پسندیده، عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث و نگارنده درسنامه «فقه‌الحدیث» نیز در این مراسم گفت:
دانشگاه باید اجتماعی باشد و قرآن و حدیث منابع ارزشمندی در حل مشکلات اجتماعی است. تولید علم و ملزومات آن باید به ارائه سبک زندگی راحت‌تر برای مردم منجر بشود. همه این‌ها از دل قرآن و حدیث قابل استفاده است، این اثر به همین منظور تدوین شد. رویکرد اصلی این بود که چهار جلد درسنامه فقه الحدیث تدوین شود و فرایندی را تکمیل کند و در ذیل آن برنامه هر کدام از دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد مشخص باشد. اگر چه برنامه‌ریزی درسی مرسوم در دانشگاه‌ها این‌گونه است که مباحث در کارشناسی ارائه می‌شود و سپس در کارشناسی ارشد عنوان پیشرفته را در ابتدای همان درس می‌آورند باز همان مباحث ارائه می‌شود. فقه‌الحدیث فقط روش فهم نیست و خود فهم معارف جزئی از فقه‌الحدیث است. موضوعات مورد نیاز دانشجویان در این کتاب پاسخ داده می‌شود. خود دانشجویان معتقد بودند مباحث این درسنامه برای آن‌ها کاربردی است.

وی ادامه داد: در جلد یک آن مباحث کلی فقه‌الحدیث (معرفی، رکود و شکوفایی و ...) آمده، در جلد دوم پیش نیاز‌های فهم حدیث و فهم ترکیبات و ساختارشناسی آمده است. فقه‌الحدیث ۳ به احادیث مرتبط با خانواده مربوط است. فقه‌الحدیث چهار به سراغ روایات تفسیری رفته و روایاتی که به فهم قرآن کمک می‌کند را بیان می‌کند.

پسندیده با بیان اینکه مشارکت دانشجو در موضوعات و مباحث بسیار مهم است، گفت: ابهامات دانشجویان در فهم احادیث باید دریافت شود. در صحنه باید اشکالات دریافت و برای حل آن‌ها به روش فهم کوشش شود. بسیاری از این امور می‌تواند در کتابخانه پیگیری شود، کتاب‌های لغت در فهم حدیث به دانشجویان کمک می‌کند.

یادآور می‌شود، در پایان این مراسم از درسنامه‌های قرآن و حدیث رونمایی شد، همچنین چهار درسنامه «فقه‌الحدیث»، «مفردات قرآن»، «رجال و کتاب‌شناسی» و «روش‌های تفسیری» از سوی نویسندگان آن‌ها ارائه شد.