بررسی سندی و دلالی روایت «جرجیر» و نقد برداشت‌های نادرست

نشریه : حديث و انديشه

نویسنده : پديدآورنده : سید محمد مهدی میری
پديدآورنده : محمد رنجبر حسینی

سال 1398 / شماره پیاپی 28 / صفحه 129-142

چکیده :

روایت «سینبت فى قعر جهنم الجرجیر» از روایاتی است که بسیار در متون عرفانی مشاهده می-شود و عرفاء از این روایت دو نوع برداشت ارائه دادند. برداشت نخست منسوب به ابن عربی و پیروانش همچون قیصری هست؛ آنها بر این باورند که بعد از گذشت مدتی طولانی از عذاب، رویش گیاه جرجیر در قعر جهنم، دلالت بر سرد شدن آتش و انقطاع عذاب دارد و همه دوزخیان حتی کفار معاند و لجوج بعد از سالیان متمادی از رنج و عذاب با آنکه در جهنم بسر می‌برند عذاب از آنها برداشته می‌شود. برداشت دوم نیز منسوب به گروهی دیگر از عرفاء است که آنها بر این عقیده‌اند که رویش گیاه جرجیر در قعر دوزخ دلالت بر انقطاع دوزخ و پایان جهنم دارد و بعد از گذشت أحقاب همه جهنمیان حتی کفار از آنجا خارج و وارد بهشت می‌گردند. نگارنده با جستجو در مجامع روایی، دو نوع روایت در باب جرجیر را مشاهده کرده که با بررسی سندی و دلالی هر یک از آنها، به این نتیجه رسیده که هیچ یک از آن روایات دلالت بر آن دو برداشت فوق ندارند

کلیدواژه‌های مقاله :عرفاء جرجیر جهنم انقطاع عذاب انقطاع دوزخ