تبیین مشروعیت حکومت علوی در پرتو نهج البلاغه
سال
1399 / شماره پیاپی
30 /
صفحه
37-55
چکیده :
منشأ مشروعیت حکومتها از اساسیترین مباحث در حوزة مطالعات سیاسی است که به جهت تأثیرگذاری آن در کارآمدی، بقا و تثبیت حکومتها، از مباحث ضروری و مورد اهتمام تلقی میشود. مقاله حاضر با نگاه کلامی و با روش توصیفی – تحلیلی مبانی مشروعیت حکومت علوی را از دیدگاه ایشان در نهجالبلاغه مورد بررسی و تحلیل قرار داده است.
نگارنده در این پژوهش ابتدا موارد استشهاد حضرت(ع) بر مشروعیت حکومت خود را احصا کرده و سپس به تبیین چگونگی مشروعیت و حقانیت حکومت امام علی(ع) با تأکید بر سخنان امام (ع) در نهج البلاغه پرداخته است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که امام علی(ع) در موارد فراوانی در این کتاب شریف به بحث پیرامون حقانیت خود به مقام ولایت و خلافت پرداخته و با صراحت تمام الهی بودن حاکمیت خویش را به پشتوانة دلایل متعدد به اثبات رسانده است. در دیدگاه حضرت(ع) منصب ولایت و سرپرستی جامعه، مقام و منصبی الهی است و منشأ مشروعیت حکومت مستند به اراده خداوند است. بر این اساس تحقیق مشروعیت حکومت از دیدگاه ایشان بر پایة ملاکهایی نظیر نصب از سوی خداوند، نص پیامبر، عصمت و اعلمیت استوار است. در کنار این ملاکهای اصلی و بنیادین، حضرت مطابق ملاکهایی که خلفا براساس آن حق حاکمیت را برای خود محقق میدانستند نیز به احتجاج برخاسته و در مقام اقناع به مقبولات مخالفین خود استناد کرده و از این رهگذر نیز حق ولایت و مشروعیت حاکمیت خود را به اثبات رسانیده است.
کلیدواژههای مقاله :نهجالبلاغه حکومت امام علی مشروعیت ادلة مشروعیت صفات حاکم اسلامی