شناخت خصوصيات مخاطبان معصومان عليهم السلام و تأثير آن در فهم حديث - صفحه 29

شناخت خصوصيات مخاطبان معصومان عليهم السلام و تأثير آن در فهم حديث

نصرت نيل‌ساز ۱

محمدکاظم رحمان‌ستايش ۲

محمّدمجيد شيخ بهايي۳

چکيده

شناخت ويژگي‏هاي مخاطب مستقيم معصوم عليه السلام از مهم‌ترين قرينه‏هاي فهم معناي صحيح حديث است. ويژگي‏هاي اعتقادي مخاطب از جمله: دين، مذهب، گرايشات اعتقادي، ميزان ايمان. ويژگي‏هاي علمي از جمله: ميزان دانش، قدرت فهم و درک، عالم و جاهل بودن و ويژگي‏هاي طبعي مخاطب از جمله مهم‌ترين خصوصيات مخاطب است که نوع خاصي از خطاب معصوم عليه السلام را به دنبال دارد.

کليد واژه‌ها: احاديث معصومان عليهم السلام ، فهم حديث، شناخت مخاطبان،

درآمد

عالمان بسياري در زمينه فقه الحديث قلم زده و با غور در راه‏ها و روش‏هاي فهم متن، لايه‏هاي مختلف اين علم را پرورانده، تنظيم و تبيين کرده‏اند. از جمله اصول اساسي فهم حديث در علم فقه الحديث - که مورد تأييد و تأکيد ساير پژوهش‏گران در اين حوزه است - در نظر گرفتن قراين مختلف کلامي و مقامي همراه با متن روايت است؛ زيرا در بسياري موارد، معنايي که در مواجهه ابتدايي و بدون در نظر گرفتن قرينه‌هاي متصل و منفصل، از حديث برداشت مي‌‌شود، با معناي حقيقي آن فاصله بسيار دارد. از اين رو، قرينه، دليل و راهنماي فهم صحيح متن است. در ميان قراين نيز، قرينه‌هاي حالي و مقامي که در اصطلاح محدّثان از آن به فضاي صدور حديث

1.استاديار دانشگاه تربيت مدرس.

2.استاديار دانشگاه قم.

3.دانشجوي دکتري علوم قرآن و حديث دانشکده اصول دين.

صفحه از 47