شناخت خصوصيات مخاطبان معصومان عليهم السلام و تأثير آن در فهم حديث
نصرت نيلساز ۱
محمدکاظم رحمانستايش ۲
محمّدمجيد شيخ بهايي۳
چکيده
شناخت ويژگيهاي مخاطب مستقيم معصوم عليه السلام از مهمترين قرينههاي فهم معناي صحيح حديث است. ويژگيهاي اعتقادي مخاطب از جمله: دين، مذهب، گرايشات اعتقادي، ميزان ايمان. ويژگيهاي علمي از جمله: ميزان دانش، قدرت فهم و درک، عالم و جاهل بودن و ويژگيهاي طبعي مخاطب از جمله مهمترين خصوصيات مخاطب است که نوع خاصي از خطاب معصوم عليه السلام را به دنبال دارد.
کليد واژهها: احاديث معصومان عليهم السلام ، فهم حديث، شناخت مخاطبان،
درآمد
عالمان بسياري در زمينه فقه الحديث قلم زده و با غور در راهها و روشهاي فهم متن، لايههاي مختلف اين علم را پرورانده، تنظيم و تبيين کردهاند. از جمله اصول اساسي فهم حديث در علم فقه الحديث - که مورد تأييد و تأکيد ساير پژوهشگران در اين حوزه است - در نظر گرفتن قراين مختلف کلامي و مقامي همراه با متن روايت است؛ زيرا در بسياري موارد، معنايي که در مواجهه ابتدايي و بدون در نظر گرفتن قرينههاي متصل و منفصل، از حديث برداشت ميشود، با معناي حقيقي آن فاصله بسيار دارد. از اين رو، قرينه، دليل و راهنماي فهم صحيح متن است. در ميان قراين نيز، قرينههاي حالي و مقامي که در اصطلاح محدّثان از آن به فضاي صدور حديث
1.استاديار دانشگاه تربيت مدرس.
2.استاديار دانشگاه قم.
3.دانشجوي دکتري علوم قرآن و حديث دانشکده اصول دين.