منابع غير مستقيم فن رجال؛ گونهها و کاربردها از نگاه علامه شوشتري در قاموس الرجال
محمدعلي رضايي کرماني ۱
احمد زارع زرديني ۲
چکيده
از مهمترين ابزارهاي پژوهش در علم رجال، آشنايي و شناخت منابع اين علم است. از نگاه محمدتقي شوشتري در قاموس الرجال منابع فن رجال در دو دسته «منابع مستقيم» و «منابع غير مستقيم» جاي ميگيرند. در اين نوشتار گونههاي منابع غير مستقيم از نگاه ايشان معرفي شده و از طرف ديگر، ميزان کارآيي هر يک از اين منابع، در معرفي و ارزيابي راويان بررسي شده است.
کليد واژهها: علوم حديث، علم رجال، منابع غير مستقيم، محمدتقي شوشتري(تستري)، قاموس الرجال.
درآمد
علم رجال يکي از مهمترين علوم حديثي است. اين علم در اعتبار سنجي و ارزيابي احاديث - در ميان متقدمان و متأخران اماميه - نقش بسزا داشته و دارد. پژوهشهاي رجالي قرون اخير با محوريت کتابهاي هشتگانه رجالي شکل گرفتهاند. اين کتب رجالي را ميتوان «منابع مستقيم» فن رجال ناميد. در باره منابع فن رجال اين سؤال مطرح ميشود که آيا تنها منبع فن رجال، همان منابع مستقيم و گزارشهايي است که در کتب رجالي آمده است؟ آيا نميتوان در اين فن منابع جديدي را شناسايي و ارائه کرد تا بتوان در معرفي و ارزيابي راويان، از آنها بهره برد؟
1.استاديار دانشکده الهيات دانشگاه فردوسي مشهد.
2.استاديار دانشگاه يزد.