نگاهی تحلیلی به رفتار احمد بن عیسی در تبعید برخی از راویان

نشریه : دانش‌ها و آموزه‌های قرآن و حدیث

نویسنده : پديدآورنده : محسن کرمی

سال 1397 / شماره پیاپی 1 / صفحه

چکیده :

مکتب حدیثی قم یکی از بزرگ‌ترین مکتب‌های حدیثی شیعه است. دیدگاه‌های این مکتب و رفتارهای آن تأثیر بسیاری بر دیدگاه و رفتار محدّثان دیگر داشته است. یکی از رفتارهای ویژه که در دوره‌ای از اوج مکتب قم رخ داد، اخراج سه نفر از محدّثان به سبب غلو و یک نفر به سبب نقل از ضعفا بود. قرارگرفتن احمد بن محمّد بن عیسی در مَسند مهم ریاست حوزۀ قم و اخراج گروهی از راویان نام‌دار، پرسشی است که همواره در مباحث حدیثی و رجالی مطرح می‌شود. تاکنون پاسخ‌های متعدّدی به این پرسش داده شده؛ امّا نویسنده بر این باور است که از رهگذر شناخت شخصیت‌های نام‌برده و نیز بازشناسی شخصیت ابن عیسی و همچنین توجّه به فضای آن دوره، می‌توان احتمالات دیگری نیز مطرح کرد. نگاشتۀ حاضر ابتدا شناسایی مختصری از موضوع غلو و مکتب قم ارائه کرده و سپس شخصیت ابن عیسی و محدّثان تبعیدشده را معرّفی می‌کند؛ آنگاه به تحلیل دربارۀ احتمالات دیگر نسبت به چرایی اخراج این افراد از قم، می‌پردازد.

کلیدواژه‌های مقاله :سهل بن زیاد، احمّد بن محمّد بن خالد برقی، ابوسمینه، حسین بن عبید الله المحرر، رمی به غلو، نقل از ضعفا، مکتب حدیثی قم، رجال، علوم حدیث