سخن مدير مسوؤل
بسم الله الرحمن الرحيم
فرهنگپژوهان و جامعهشناسان در مورد اينكه چرا فنّآورىهاى پيشرفته در كشورهاى توسعه نيافته نهادينه نمىشود، سخنى دارند كه از يك جهت با بحثهاى ما ارتباط دارد. به همان جهت، مىخواهيم با وام گرفتنِ آن سخن، بابى مهم براى تفكر گشوده شود و پرسشى اساسى فراديد اهل نظر قرار گيرد.
دانشمندان ياد شده مىگويند : جوامع توسعه نيافته، در سدههاى اخير، با كشورهاى پيشرفته و فنآورىهاى پيچيده آنها روبرو شدند. در اين مواجهه، خود را نيازمند به آن فنآورىها ديدند و آن فرآوردهها را به كشورهاى خود منتقل كردند. پرسش اساسى در اينجاست كه : چرا آن فنآورىها و فرآوردهها در جوامع پيشرفته، همواره «رشد فزاينده مستقل» دارد، امّا در جوامع توسعه نيافته، هميشه به وابستگى دامن زده است؟ پاسخى كه به اين پرسش داده مىشود، آن است كه: در جوامع پيشرفته عواملى فراهم آمده است از قبيل بستر مناسب براى رشد علمى و ساز و كار مناسب با توسعه دانشهاى پايه كه به آن فنآورىها مىانجامد، و از آن، فرآوردههاى پيشرفته پديد مىآيد. امّا در جوامع توسعه نيافته، همان ساز و كارهاى مناسب براى رشد علمى وجود ندارد. فقدان آنها سبب مىشود كه فنآورىهاى پيشرفته در اين گونه جوامع، مانند دانهاى بارور، گل زيبا يا درختى پربار باشد، در جايى كه خاك مناسب براى پرورش آن بذر و گل و دانه نيست؛ يا اينكه اساسا خاك پيدا نمىشود ! از اين رو، پس از گذشت ساليان طولانى هنوز فناورى در اين سوى جهان، نهادينه نشده و نشان وابستگى در سيماى آن هويدا است.
* * *
هدف از اين مقدمه، آن است كه نكتهاى مهم در كمال اختصار، تبيين شود، تا آن را