همسنجی و تحلیل ساختار بیانی ادعای دیگری و پاسخ امام(ع) به آن در نهجالبلاغه
سال
1399 / شماره پیاپی
24 /
صفحه
۳۳۹-۳۶۲
چکیده :
تحلیل ساختار از جمله شیوههای بررسی متون ادبی به شمار میرود؛ در این روش با تقسیمبندی متن مورد نظر بر اساس ساختار و علت استفاده از آن، به مطالعۀ متن پرداخته میشود. جستار پیش روی میکوشد با روش توصیفیتحلیلی، ضمن شناسایی و استخراج گفته و ادعای شخص دیگر دربارۀ امام علی(ع) و عملکرد وی، ساختار و شیوۀ پاسخ ارائهشده از سوی آن حضرت را مورد دستهبندی قرار دهد و ارزیابی نماید؛ اینکه امیر سخن، ادعای دیگری در مورد خویش را چگونه و با چه شیوه و لحنی نقل کرده است و پاسخ را با استفاده از چه ساختار بیانی و تکنیکی فرادید مخاطب قرار داده است تا وی به پوچ بودن ادعای مطرحشده مطلع شود و در مقابل، به حقانیت او حکم نماید. بررسیها نشان میدهد که امام(ع) کوشیده تا جایی که ممکن است از لحاظ ساختاری، ادعای دیگری را ساده و غیر فنی ارائه دهد و در عوض، کلام خویش را با کاربست شگردهای متعدد بلاغی و بهویژه قسم، مستحکم و پرمایه سازد تا از رهگذر دخالتدهی آن شیوههای بیانی، به اقناع مخاطب کمک نماید.
کلیدواژههای مقاله :نهجالبلاغه، خطبهها، ساختار، همسنجی، ادعا، پاسخ امام