بررسی سندی و دلالی حدیث موسوم به سیب معراج و بازتاب آن در شعر شاعران آیینی

نشریه : حدیث پژوهی

نویسنده : پديدآورنده : رضا شجری
پديدآورنده : الهام عربشاهی کاشی

سال 1399 / شماره پیاپی 24 / صفحه ۲۸۵-۳۱۲

چکیده :

حدیث اعطای سیب بهشتی به پیامبر(ص) در معراج و تأثیر آن در شکل‌گیری نطفۀ حضرت زهرا(س) با اینکه در بسیاری از منابع اسلامی ذکر شده، باز هم عده‌ای با دیدۀ تردید یا انکار بدان نگریسته و آن را متروک، مرسل و ضعیف دانسته و از نقل آن خودداری کرده‌اند. اما اغلب مفسران و دانشمندان اسلامی، ضعف از جهت مضمون را با تقویت و دلالت روایات فراوان دیگر، برطرف و نتایج قابل توجهی را از متن آن استنتاج کرده‌اند. یکی از اشکالات وارد بر این حدیث، آن است که اکثر صحابه و تابعین، زمان معراج را در بازۀ سال‌های دهم تا دوازدهم بعثت دانسته‌اند که در این زمان با توجه به نقل مشهور دربارۀ زمان تولد حضرت زهرا(س)، سال پنجم بعثت، ایشان تقریباً هفت‌ساله بوده‌اند. ازاین‌رو، حدیث مذکور را از درجۀ اعتبار ساقط دانسته‌اند. این نگاشته، علاوه بر بررسی سیر تاریخی این حدیث و اختلاف آراء مفسران و اندیشمندان اسلامی دربارۀ زمان معراج و تولد حضرت زهرا(س)در متون و منابع اسلامی، سعی دارد تا ضمن اثبات مسئلۀ تعدد معراج، بازتاب این حدیث را به‌دلیل شهرت فراوانش، در شعر شاعران آیینی، تحلیل و بررسی کند.

کلیدواژه‌های مقاله :معراج پیامبر(ص)، حضرت زهرا(س)، حدیث سیب بهشتی، شعر آیینی