رجعت و مستندات روایی آن در تفسیر قمی

نشریه : حدیث پژوهی

نویسنده : پديدآورنده : عبدالمجید طالب تاش

چکیده :

رجعت که در حیطه معناشناختی بازگشت به مبدأ است، در اصطلاح امامیه، به معنای بازگشت دوبارۀ رسول خدا(ص)، ائمه(ع) و گروهی از دینداران حقیقی برای رسیدن به بخشی از پاداش، و گروهی از کفرگرایان و معاندان ایشان به دنیا برای رسیدن به عذاب استحقاقی است. این دیدگاه، با مخالفت اهل سنت مواجه شده است. علی بن ابراهیم قمی در تفسیر خود روایاتی ذکر کرده که بر قطعیت رجعت تأکید می‌کند. مقالۀ حاضر به روش توصیفی‌تحلیلی به بررسی روایات و استنادات علی بن ابراهیم قمی در خصوص مسئلۀ رجعت در تفسیر قمی پرداخته است. در این پژوهش، روشن شد که قمی با استناد به روایات ائمه(ع) که از جهت سند حمل بر صحت می‌شود و از جهت فراوانی به تواتر می‌رسد، وقوع آن را قطعی می‌داند. در بررسی گونه‌شناسی مباحث رجعت در تفسیر قمی دانسته شد که مسائل استدلال بر صحت رجعت، گروه‌های مشمول رجعت، رجعت به‌مثابۀ وعدۀ الهی به آل محمد(ص) و فلسفۀ رجعت که انتقام از معاندان است، مورد توجه قمی قرار گرفته است