اراده خداوند از ديدگاه ثقة الاسلام كلينى
احمد بهشتى ۱
چكيده:
درباره اينكه اراده از صفات فعل يا صفات ذات خداست، ميان دانشمندان اختلاف نظر وجود دارد. قول مشهور اين است كه اراده از صفات ذات است. كلينى، مفيد، قاضى سعيد، مجلسى و طباطبايى اراده را از صفات فعل خدا، شمردهاند. ضابطه كلينى درباره صفات فعل و ذات «اتّصاف و عدم اتّصاف به ضدّ وجودى» است. اين ضابطه را قاضى سعيد قمى مورد اشكال قرار داده است. حدوث و قدم نيز در ضابطه صفات ذات و فعل، مطرح شده است. نمونه صفاتى كه در كتاب التوحيد كافى به عنوان صفات فعل مطرح شدهاند، عبارتاند از: مشيّت، اراده، غضب، رضا و سخط كه در اين پژوهش، روايات مربوط به اراده و مشيّت بررسى شده است. مشيّت در معناى اراده يا نزديك به آن تعبير شده است. مشيت حادث است و نمىتواند از صفات ذات باشد. ضابطه كلينى در تشخيص صفات ذات و صفات فعل، بيان و جايگاه اراده از ديدگاه متكلّمان و فلاسفه، با تاكيد بر ضابطه كلينى و علّامه