واحدی نیشابوری و فضایل و روایات اهل بیت در «الوسیط» (کارکردها و اعتبار)

نشریه : حدیث پژوهی

نویسنده : پديدآورنده : محمد علی مهدوی راد
پديدآورنده : روح الله شهیدی
پديدآورنده : رحمان‌بخش بیجارزهی

سال 1400 / شماره پیاپی 25 / صفحه 33-54

چکیده :

بهره جستن فرقه‌های اسلامی از احادیث یکدیگر یا نقل احادیثی با موضوع محوری مورد اهتمام دیگران، از دغدغه‌های دانشیان آن‌ها در سده‌های مختلف اسلامی بوده و در گذر تاریخ فرازوفرودهایی داشته است. واحدی نیشابوری از مفسران اثرگذار قرن پنجم هجری است که در تفسیر الوسیط خویش فضایل اهل بیت و روایات منقول از اهل بیت(ع) را آورده است. این مقاله با رویکرد توصیفی‌تحلیلی چنین دست یافته است که او در ترسیم فضای نزول آیات، شناخت فضایل آیات، ایضاح مراد ظاهری آیات و گاه بیان مصادیقی که در دایرۀ شمول آیات قرار می‌گیرند، از این روایات بهره برده است. واکاوی نحوۀ تعامل وی با این احادیث نشان می‌دهد که او معمولاً احادیثی از این دست را معتبر می‌شمارد، مگر اینکه با اصول بنیادین باور او در تعارض باشد یا در برابر قول اکثریت مفسران قرار گرفته باشد. در این صورت یا چون روایت مربوط به تطبیق آیۀ تطهیر بر اهل بیت(ع)، نقل‌های دیگر را رجحان می‌دهد یا چون روایت مربوط به ابلاغ سورۀ برائت از سوی امام علی(ع)، عدم دلالت آن بر افضلیت ایشان را تبیین می‌کند.

کلیدواژه‌های مقاله :واحدی، فضایل اهل بیت(ع)، روایات اهل بیت(ع)، کارکردها، اعتبار