۵۰۸.امام على عليه السلام :خردمند، كسى است كه بر اسباب هواهاى نفسانى پيروز گردد .

۵۰۹.امام على عليه السلام :خردمند، كسى است كه با خرد، هواى نفس خود را ريشه كن سازد .

۵۱۰.امام على عليه السلام :خردمند، بر تلاش خود تكيه مى كند و نادانْ بر آرزوهايش .

۵۱۱.امام على عليه السلام :خردمند، با خردمندْ الفت گيرد و نادانْ با نادان .

۵۱۲.امام على عليه السلام :خردمند، كسى است كه در آنچه نادان بدان ميل كند ، بى رغبت است .

۵۱۳.امام على عليه السلام :خردمند را زور به زياده روى وا ندارد و ناتوانى، او را از كار نيندازد .

۵۱۴.امام على عليه السلام :خردمند، كسى است كه كارش را محكم سازد .

۵۱۵.امام على عليه السلام :خردمند، در كار تلاش مى كند و از آرزوهايش مى كاهد .

۵۱۶.امام على عليه السلام :خردمند، از خودْ بازخواست كند درباره آنچه بر او واجب است ، و از خود، در آنچه به سود اوست ، بازخواست نكند .

۵۱۷.امام على عليه السلام :خردمند، كسى است كه گناهان را به آمرزش بپوشاند .

۵۱۸.امام على عليه السلام :خردمند، كسى است كه تسليم قضاى [الهى] شود و با دورانديشى رفتار كند .

۵۱۹.امام على عليه السلام :خردمند، كسى است كه جود و بخشش كند .

۵۲۰.امام على عليه السلام :خردمند، خود را كوچك شمارد؛ پس بزرگ شود .

۵۲۱.امام على عليه السلام :خردمند، از آداب و رسوم، پند گيرد و چارپايان، جز با كتك پند نگيرند .

۵۲۲.امام على عليه السلام :خردمند، كسى است كه در امروزش براى فرداى خود بنگرد و در رهايى خويش، تلاش كند و براى آنچه از آن بى نياز نيست و راه فرار ندارد ، عمل كند .

۵۲۳.امام على عليه السلام :خردمند، فريفته آزمندى نشود .

۵۰۸.عنه عليه السلام :العاقِلُ مَن غَلَبَ نَوازِعَ أهوِيَتِهِ ^۱ .

۵۰۹.عنه عليه السلام :العاقِلُ مَن قَمَعَ هَواهُ بِعَقلِهِ ^۲ .

۵۱۰.عنه عليه السلام :العاقِلُ يَعتَمِدُ عَلى عَمَلِهِ ، الجاهِلُ يَعتَمِدُ عَلى أمَلِهِ ^۳ .

۵۱۱.عنه عليه السلام :العاقِلُ يَألَفُ مِثلَهُ ، الجاهِلُ يَميلُ إلى شِكلِهِ ^۴ .

۵۱۲.عنه عليه السلام :العاقِلُ مَن يَزهَدُ فيما يَرغَبُ فيهِ الجاهِلُ ^۵ .

۵۱۳.عنه عليه السلام :العاقِلُ لا يَفرُطُ بِهِ عُنفٌ ، ولا يَقعُدُ بِهِ ضَعفٌ ^۶ .

۵۱۴.عنه عليه السلام :العاقِلُ مَن أحرَزَ أمرَهُ ^۷ .

۵۱۵.عنه عليه السلام :العاقِلُ يَجتَهِدُ في عَمَلِهِ ويُقَصِّرُ مِن أمَلِهِ ^۸ .

۵۱۶.عنه عليه السلام :العاقِلُ يَتَقاضى نَفسَهُ بِما يَجِبُ عَلَيهِ ، ولا يَتَقاضى لِنَفسِهِ بِما يَجِبُ لَهُ . ^۹

۵۱۷.عنه عليه السلام :العاقِلُ مَن تَغَمَّدَ الذُّنوبَ بِالغُفرانِ ^۱۰ .

۵۱۸.عنه عليه السلام :العاقِلُ مَن سَلَّمَ إلَى القَضاءِ وعَمِلَ بِالحَزمِ ^۱۱ .

۵۱۹.عنه عليه السلام :العاقِلُ مَن بَذَلَ نَداهُ ^۱۲ .

۵۲۰.عنه عليه السلام :العاقِلُ يَضَعُ نَفسَهُ فَيَرتَفِعُ ^۱۳ .

۵۲۱.عنه عليه السلام :إنَّ العاقِلَ يَتَّعِظُ بِالآدابِ ، وَالبَهائِمَ لا تَتَّعِظُ إلاّ بِالضَّربِ ^۱۴ .

۵۲۲.عنه عليه السلام :إنَّ العاقِلَ مَن نَظَرَ في يَومِهِ لِغَدِهِ ، وسَعى في فَكاكِ نَفسِهِ ، وعَمِلَ لِما لابُدَّ لَهُ مِنهُ ولا مَحيصَ لَهُ عَنهُ ^۱۵ .

۵۲۳.عنه عليه السلام :إنَّ العاقِلَ لا يَنخَدِعُ لِلطَّمَعِ ^۱۶ .