۷۷۸.امام على عليه السلام :خردمندِ خوشگذران، از رُشدْ بازمانَد و اهل اجتهاد و تلاشْ به رشد رسد .

۷۷۹.امام على عليه السلام :سزاوار است كه خردمند، براى قيامتْ تلاش كند و بسيار توشه برگيرد .

۷۸۰.امام على عليه السلام :سزاوار است كه خردمند، هميشه راهنمايى بخواهد و استبداد [در رأى] را رها سازد .

۷۸۱.امام على عليه السلام :سزاوار است كه خردمند، در هيچ حالتى از اطاعت پروردگار و جهاد با نفس، فرو گذار نكند .

۷۸۲.امام على عليه السلام :سزاوار است كه خردمند، با ثروتش حمد و ستايشْ به دست آورد و خويش را از سؤال، مصون دارد .

۷۸۳.امام على عليه السلام :سزاوار است كه خردمند، با دانشمندان و نيكانْ بسيار همنشينى كند و از همراهى بدكاران و تبهكاران بپرهيزد .

۷۸۴.امام على عليه السلام :سزاوار است خردمند، هنگامى كه تعليم مى دهد ، خشونت نورزد و هنگامى كه مى آموزد، سرپيچى نكند .

۷۸۵.امام على عليه السلام :سزاوار است كه خردمند با نادان ، مانند طبيب با بيمار، برخورد نمايد .

۷۸۶.امام على عليه السلام :سزاوار است كه خردمند، صورت خود را در آينه بنگرد ؛ اگر زيبا بود، آن را با رفتار زشتْ همراه نكند، تا زشت و زيبا را جمع كرده باشد و اگر زشت بود، [باز هم] رفتار زشت از او سرنزند، تا ميان دو زشتْ جمع كرده باشد.

۷۸۷.امام على عليه السلام :سزاوار است خردمند، هنگامى كه در بدبختى افتاد، صبر پيشه سازد تا زمانش سپرى گردد ؛ چرا كه تلاش براى برداشتن آن، پيش از موعد ، به تلخى آن مى افزايد .

۷۸۸.امام على عليه السلام :سزاوار است كه دانش آدمى، بيش از سخن گفتن او باشد و خردش بر زبانش غالب آيد .

۷۷۸.عنه عليه السلام :لَقَد أخطَأَ العاقِلُ اللاّهِي الرُّشدَ ، وأصابَهُ ذُو الاِجتِهادِ وَالجِدِّ ^۱ .

۷۷۹.عنه عليه السلام :حَقٌّ عَلَى العاقِلِ العَمَلُ لِلمَعادِ وَالاِستِكثارُ مِنَ الزّادِ ^۲ .

۷۸۰.عنه عليه السلام :حَقٌّ عَلَى العاقِلِ أن يَستَديمَ الاِستِرشادَ ويَترُكَ الاِستِبدادَ ^۳ .

۷۸۱.عنه عليه السلام :يَنبَغي لِلعاقِلِ أن لا يَخلُوَ في كُلِّ حالَةٍ عَن طاعَةِ رَبِّهِ ومُجاهَدَةِ نَفسِهِ . ^۴

۷۸۲.عنه عليه السلام :يَنبَغي لِلعاقِلِ أن يَكتَسِبَ بِمالِهِ المَحمَدَةَ ، ويَصونَ نَفسَهُ عَنِ المَسأَلَةِ .

۷۸۳.عنه عليه السلام :يَنبَغي لِلعاقِلِ أن يُكثِرَ مِن صُحبَةِ العُلَماءِ وَالأَبرارِ ، ويَجتَنِبَ مُقارَنَةَ الأَشرارِ وَالفُجّارِ ^۵ .

۷۸۴.عنه عليه السلام :يَنبَغي لِلعاقِلِ إذا عَلَّمَ أن لا يَعنُفَ ، وإذا عُلِّمَ أن لا يَأنَفَ ^۶ .

۷۸۵.عنه عليه السلام :يَنبَغي لِلعاقِلِ أن يُخاطِبَ الجاهِلَ مُخاطَبَةَ الطَّبيبِ المَريضَ ^۷ .

۷۸۶.عنه عليه السلام :يَنبَغي لِلعاقِلِ أن يَلمَحَ وَجهَهُ فِي المِرآةِ ، فَإِن كانَ حَسَنًا فَلا يَخلِطهُ بِعَمَلِ القَبيحِ فَيَجمَعَ بَينَ الحَسَنِ وَالقَبيحِ ^۸ ، وإن كانَ قَبيحًا فَلا يَعمَل قَبيحًا فَيَكونَ قَد جَمَعَ بَينَ القَبيحَينِ ^۹ .

۷۸۷.عنه عليه السلام :يَنبَغي لِلعاقِلِ إذا أصابَتهُ نَكبَةٌ أن يَنامَ لَها حَتّى تَنقَضِيَ مُدَّتُها ، فَإِنَّ في رَفعِها قَبلَ انقِضاءِ مُدَّتِها زِيادَةً في مَكروهِها ^۱۰ .

۷۸۸.عنه عليه السلام :يَنبَغي أن يَكونَ عِلمُ الرَّجُلِ زائِدًا عَلى نُطقِهِ ، وعَقلُهُ غالِبًا عَلى لِسانِهِ ^۱۱ .