۵۲۸۱.امام على عليه السلامـ به شريح ـفرمود : ميان مسلماناندر نگاه كردن و سخن گفتن و نشستنت برابرى را رعايت كن، تا نزديكانت به جانبدارى (ستم) تو اميد نبندند و دشمنانت از دادگرى تو،نوميد نشوند.
ب ـ بالاتر نبردن صدا از صداى خصم
۵۲۸۲.امام على عليه السلامـ در پاسخ به ابو الاسود دؤلى كه پرسيد چرا او را با آن كه مرتكب خيانت و جنايتى نشده است از منصب قضا بركنار كرد ـفرمود : ديدم كه صدايت را از صداى خصم بالاتر مى برى.
ج ـ اظهار خستگى نكردن در جلسه قضاوت
۵۲۸۳.امام على عليه السلامـ به شريح ـفرمود : مبادا درمجلس قضاوت اظهار خستگى و ناراحتى كنى؛ مجلسى كه خداوند در آن پاداش قرار داده و براى كسى كه به حق داورى كند ذخيره خوبى در نظر گرفته است.
د ـ شنيدن سخنان طرفين دعوا
۵۲۸۴.كتاب من لا يحضره الفقيه :از امام على عليه السلام روايت شده است كه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود: هرگاه دو تن براى قضاوت پيش تو آمدند، تا زمانى كه اظهارات هر دو طرف را نشنيده اى به نفع اوّلى حكم نده. پس هر گاه چنين كردى [سخنان هر دو طرف را شنيدى]، كار قضاوت و صدور حكم براى تو روشن مى شود.
على عليه السلام فرمود: پس از آن ، همواره به قضاوت مى پرداختم . و پيامبر صلى الله عليه و آله براى آن حضرت دعا كرد كه: بار خدايا! قضاوت را به او بفهمان.
ه ـ قضاوت نكردن در حال خشم
۵۲۸۵.امام على عليه السلامـ خطاب به شريح ـفرمود : در مجلس قضا با كسى در گوشى صحبت مكن و اگر عصبانى شدى، برخيز و در حال خشم هرگز داورى مكن.
و ـ قضاوت نكردن در حالت خواب آلودگى
۵۲۸۶.دعائم الاسلام :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله نهى فرمود از اين كه قاضى در حال خشم يا گرسنگى و يا خواب آلودگى قضاوت كند.
ز ـ قضاوت نكردن در حال گرسنگى يا تشنگى
۵۲۸۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :قاضى نبايد ميان دو نفر داورى كند مگر زمانى كه گرسنه و تشنه نباشد .
۵۲۸۸.امام على عليه السلامـ خطاب به شريح ـفرمود : هرگزدر مجلس قضاوت منشين، مگر اين كه قبلاً چيزى بخورى.
ح ـ ميزبانِ يكى از طرفين دعوا نباشد
۵۲۸۹.امام صادق عليه السلام :مردى بر امير المؤمنين عليه السلام واردشد و چند روزى ميهمان آن حضرت بود. سپس نزد ايشان دعوايى مطرح كرد كه قبلاً [يعنى از روز اول ورودش] با اميرالمؤمنين در ميان نگذاشته بود. حضرت فرمود: تو شاكى هستى؟ عرض كرد: آرى.امام فرمود: از پيش ما برو؛ زيرا رسول خدا صلى الله عليه و آله نهى فرمود از اين كه شاكى ميهمان [قاضى ]باشد مگر آن كه طرف دعوايش نيز با او باشد.
ط ـ تلقين نكردن به گواهان
۵۲۹۰.دعائم الاسلام :روايت شده است كه رسول خدا صلى الله عليه و آله نهى فرمود از اين كه قاضى با نگاه كردن زياد و التفات به يكى از طرفين مخاصمه، از او جانبدارى كند و از تلقين كردن به گواهان نيز نهى فرمود.
1541 ـ قاضيانى كه خداوند آنها راكمك و راهنمايى مى كند
۵۲۹۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هيچ قاضى اى از قاضيان مسلمانان نيست، مگر اين كه دو فرشته با اويند و تا زمانى كه خواهان حقيقت باشد، او را به سوى آن راهنمايى مى كنند. اما هر گاه در پى حقيقت نبود و عمدا ستم و حق كشى كرد، آن دو فرشته از او بيزارى مى جويند و او را به خودش وا مى گذارند.
