1555 ـ بيمارى دل
قرآن:
«در دلهايشان مرضى است و خدا بر مرضشان افزود و به [سزاى] آنچه به دروغ مى گفتند، عذابى دردناك خواهند داشت».
حديث :
۵۳۳۵.امام على عليه السلام :از مجادله و ستيزه كردن بپرهيزيد؛ زيرا اين دو كار، دلها را نسبت به برادرانْ بيمار مى كند و از آنها نفاق مى رويد.
۵۳۳۶.امام على عليه السلام :هيچ دردى براى دلها، دردآورتراز گناهان نيست.
1556 ـ آنچه دل را درمان مى كند
قرآن:
«اى مردم! به يقين، براى شما از جانب پروردگارتان اندرزى و درمانى براى آنچه در سينه هاست و رهنمود و رحمتى براى گروندگان [به خدا]، آمده است».
حديث :
۵۳۳۷.امام على عليه السلام :همانا پرواى از خدا، داروى درد قلوب شماست و بينا كننده كورى دلهايتان و شفا بخش بيمارى جسمهايتان و درست كننده تباهى سينه هايتان و پاك كننده آلودگى جانهايتان و زداينده كورى [پرده ]ديدگانتان.
1557 ـ آنچه دل را مى ميراند
۵۳۳۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ در اندرزهاى خود به ابوذر ـفرمود : از خنده زياد بپرهيز، كه دل را مى ميراند.
۵۳۳۹.امام على عليه السلام :هر كه عاشق چيزى شود ، ديده اش را كور گرداند و دلش را بيمار . در نتيجه با چشمى عيبناك بنگرد و با گوشى ناشنوا بشنود . شهوتها ، خِرد او را از هم بدَرد و دنيا ، دلش را بميراند .
۵۳۴۰.امام على عليه السلام :هر كه پارسايى اش اندك باشد،دلش بميرد و هر كه دلش بميرد، به دوزخ رود.
1558 ـ آنچه دل را زنده مى كند
۵۳۴۱.لقمان عليه السلامـ در اندرز به فرزندش ـفرمود : فرزندم! با دانشمندان بنشين و زانو به زانوى آنان بزن؛ زيرا خداوند عز و جل، همچنان كه زمين را با بارش آسمان حيات مى بخشد، دلها را با نور حكمت زنده مى كند.
۵۳۴۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند عز و جل مى فرمايد: گفتگوى علمى ميان بندگان من از چيزهايى است كه دلهاى مرده با آن زنده مى شود ، به شرط آن كه در اين گفتگوهاى خود به خواسته من بينجامند.
۵۳۴۳.امام على عليه السلامـ در سفارش به فرزند بزرگوارش حسن عليه السلام ـنوشت : دل خويش را با موعظه، زنده كن و با دل بر كندن از دنيا، بميرانش.
۵۳۴۴.امام على عليه السلام :ديدار با اهل خير و نيكى، مايه آبادى دلهاست.
۵۳۴۵.امام على عليه السلامـ در سفارش به فرزند بزرگوارش حسن عليه السلام ـنوشت: تو را اى فرزندم! به پرواى از خدا و پايبندى به فرمان او و آباد كردن دلت با ياد او سفارش مى كنم.
1559 ـ آنچه دل را نرم مى كند
۵۳۴۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ به مردى كه از سختدلى خود نزد آن حضرت شِكوه كرد ـفرمود: اگر مى خواهى دلت نرم شود، مستمند را اطعام كن و بر سر يتيم دست نوازش بكش.