172 زمان
857 ـ شناخت زمانه
۲۷۱۵.امام على عليه السلام :براى آگاهى انسان همين بس كه زمان خود را بشناسد .
۲۷۱۶.امام على عليه السلام :آگاهترين مردمان به روزگار ، كسى است كه از حوادث آن تعجب نكند .
۲۷۱۷.امام صادق عليه السلام :كسى كه زمان خود را بشناسد ، آماج اشتباهات قرار نگيرد .
858 ـ نكوش اعتماد به روزگار
۲۷۱۸.امام على عليه السلام :كسى كه به زمانه اعتماد كند ، زمين خورد .
۲۷۱۹.امام على عليه السلام :هر كه زمانه را امين داند (به آن اعتماد ورزد) زمانه به او خيانت كند و هركه آن را بزرگ شمارد ، همو خوارش كند .
۲۷۲۰.امام على عليه السلام :هركه زمانه را امين داند همو به وى خيانت كند و هركه بر او بزرگى كند ، خوار و حقيرش سازد و هركه بر وى خشم گيرد ، او نيز وى را به خشم آورد و هركه بدو پناه برد ، او تسليمش كند ؛ چنين نيست كه هر تيراندازى به هدف زند، و چون حكومت تغيير كند ، زمانه تغيير كند .
۲۷۲۱.امام على عليه السلام :زمانه به صاحب خود خيانت مى كند و هر كس را ملامت كند ، از او رضايت و پوزش نطلبد .
۲۷۲۲.امام على عليه السلام :هركه با زمانه سرگرم شود ، زمانه [نيز ]او را مشغول سازد .
859 ـ نكوهش ستيزه با روزگار
۲۷۲۳.امام على عليه السلام :هركه از زمانه گلايه كند ، گلايه اش به درازا كشد .
۲۷۲۴.امام على عليه السلام :هركه با زمانه بستيزد ، زمانه او را به خاك مذلت افكند و هركه تسليم آن شود، در امان نباشد .
۲۷۲۵.امام على عليه السلام :هركه با روزگار بستيزد ، هلاك شود و هركه آن را سرزنش كند ، [خود] در خشم شود .
860 ـ ايراد گرفتن از روزگار
۲۷۲۶.عيون أخبار الرضا عليه السلامـ به نقل از ريّان بن صلت ـ: حضرت رضا عليه السلام اين ابيات را از عبدالمطّلب براى ما خواند :
تمام مردم از زمانه ايراد مى گيرند
حال آن كه زمانه را عيبى جز ما نيست
ما از زمانه خود ايراد مى گيريم حال آن كه عيب در خود ماست
اگر زمانه زبان داشت ما را هجو مى كرد
گرگ گوشت گرگ را نمى خورد
ولى ما آشكارا يكديگر را مى خوريم
فريبكارانه پوستهاى فريبا بر تن مى كنيم
و واى بر غريبى كه نزد ما آيد.
