>حديث نت>النصوص الحدیثیة>خلاصة النصوص

581

منتخب ميزان الحكمة

180 پرسيدن (1) «دانشجويى»

904 ـ كليد دانش

قرآن :

«و پيش از تو نفرستاديم مگر مردانى را كه به آنان وحى مى كنيم ؛ پس ، از اهل ذكر بپرسيد اگر نمى دانيد» .

حديث :

۲۸۷۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :دانش گنجينه هايى است و كليدهاى آنها پرسش است ؛ پس ، رحمت خدا بر شما ، بپرسيد كه بر اثر آن چهار نفر پاداش مى يابند : پرسنده ، گوينده ، شنونده و دوستدار آنان .

۲۸۷۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :پرسيدن، نيمى از دانش است .

905 ـ خوب پرسيدن

۲۸۷۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خوب پرسيدن نيمى از دانش است.

۲۸۷۵.امام على عليه السلامـ در پاسخ به مردى كه از ايشان سؤال معمّاگونه اى پرسيد ـفرمود : به قصد چيز ياد گرفتن بپرس نه براى آزردن و درمانده كردن ؛ زيرا جاهلى كه در صدد آموختن باشد همانند عالم است و عالمى كه در بيراهه قدم نهد همچون جاهلى است كه به قصد درمانده كردن مى پرسد .

906 ـ خوددارى از پرسش بيجا

قرآن :

«اى كسانى كه ايمان آورده ايد! از چيزهايى مپرسيد كه اگر برايتان معلوم شود خوش نداريد و اگر هنگام نزول قرآن از آنها بپرسيد، براى شما عيان مى شود ، خدا از آن (پرسش هاى بيجا) گذشت . و خدا آمرزنده بردبار است» .

حديث :

۲۸۷۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :پس، تا من شما را واگذاشته ام، شمانيز مرا واگذاريد . همانا پيشينيان شما به سبب همين پرس وجوهاى زيادشان و سؤال پيچ كردن پيامبران خود ، هلاك شدند . بنابراين ، هرگاه به شما دستورى دادم در حدّ توان آن را انجام دهيد و هر گاه از چيزى نهى كردم از آن دورى كنيد .

907 ـ پاسخ پرسشهايى كه نمى دانى

۲۸۷۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ در سفارش به ابوذر ـفرمود : اى ابوذر! اگر درباره چيزى از تو سؤال شد كه نمى دانى ، بگو : نمى دانم، تا از پيامدهاى آن خلاص شوى و درباره آنچه نمى دانى فتوا مده، تا از عذاب خدا در روز قيامت نجات يابى .

۲۸۷۸.امام على عليه السلام :عالم هر گاه از او سؤالى شود كه پاسخش را نمى داند، از اين كه بگويد : «پاسخش را نمى دانم» ، شرم نكند .

۲۸۷۹.امام على عليه السلام :هر كه جمله «نمى دانم» را ترك گويد ، به هلاكت درافتد .

۲۸۸۰.امام صادق عليه السلام :هر كس به هر سؤالى كه از او مى شود پاسخ دهد ، ديوانه است . ^۱

۲۸۸۱.امام صادق عليه السلام :عالم حق دارد كه هرگاه سؤالى از او شود كه پاسخش را نمى داند، بگويد : خدا داناتر است ، اما غير عالم حق ندارد چنين بگويد . [بلكه بايد بگويد : نمى دانم] .

ر.ك : عنوان 81 «پاسخ دادن» .

1.از قاسم بن محمّد بن ابى بكر ـ كه يكى از فقهاى مدينه بود و همه مسلمانان او را به علم و فقاهت قبول داشتند ـ درباره موضوعى سؤال شد. گفت: جوابش را نمى دانم. سؤال كننده گفت : من پيش تو آمده ام و جز تو كسى را قبول ندارم! قاسم گفت : به ريش بلند و جمعيت زياد دور و بر من نگاه نكن . به خدا قسم كه جوابش را نمى دانم . يكى از شيوخ قريش كه كنار او نشسته بود گفت : عموجان ، ادامه بده! به خدا قسم تو را در هيچ محفلى بزرگوارتر از محفل امروز نديدم! قاسم گفت : به خدا قسم، اگر زبانم بريده شود، خوشتر دارم از اين كه چيزى بگويم كه بدان علم ندارم!

منتخب ميزان الحكمة

580

180 السؤال (1) «طلب العلم»

904 ـ مِفتاحُ العِلمِ

الكتاب :

(وَمَا أَرْسَلْنا مِن قَبْلِكَ إِلَا رِجَالاً نُّوحِي إِلَيْهِمْ فاسْأَلُوا أَهلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ) . ^۱

الحديث :

۲۸۷۲.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :العِلمُ خَزائنُ ومَفاتِيحُهُ السُّؤالُ، فَاسألُوا رَحِمَكُمُ اللّهُ فإنّهُ يُؤجَرُ أربَعةٌ : السائلُ ، والمُتَكلِّمُ ، والمُستَمِعُ ، والمُحِبُّ لَهُم . ^۲

۲۸۷۳.عنه صلى الله عليه و آله :السُّؤالُ نِصفُ العِلمِ . ^۳

905 ـ حُسنُ المَسألَةِ

۲۸۷۴.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :حُسنُ السؤالِ نِصفُ العِلمِ . ^۴

۲۸۷۵.الإمامُ عليٌّ عليه السلامـ لِسائلٍ سَألَهُ عن مُعضِلَةٍ ـ: سَلْ تَفَقُّها ، ولا تَسْأل تَعَنُّتا ؛ فإنّ الجاهِلَ المُتَعَلِّمَ شَبيهٌ بالعالِمِ ، وإنَّ العالِمَ المُتَعَسِّفَ (المُتَعَنِّفَ) شَبيهٌ بالجاهِلِ المُتَعَنِّتِ . ^۵

906 ـ ما لا يَنبَغي فِي السُّؤالِ

الكتاب :

(يا أَيُّها الَّذِينَ آمَنُوا لا تَسْأَلُوا عَنْ أَشْياءَ إِنْ تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْ كُمْ وإِن تَسْأَلُوا عَنْهَا حِينَ يُنَزَّلُ القُرآنُ تُبْدَ لَكُمْ عَفَا اللّهُ عَنْهَا واللّهُ غَفُورٌ حَلِيمٌ) . ^۶

الحديث :

۲۸۷۶.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :ذَرُوني ما تَرَكتُكُم ، فإنّما هَلَكَ مَن كانَ قَبلَكُم بكَثرَةِ سُؤالِهِم واختِلافِهِم على أنبِيائهِم ، فإذا أمَرتُكُم بِشَيءٍ فَأتُوا مِنهُ ما اسْتَطَعتُم ، وإذا نَهَيتُكُم عن شَيءٍ فَدَعُوهُ . ^۷

907 ـ جوابُ ما لا تعلَمُ من الأسئلَةِ

۲۸۷۷.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آلهفي وَصيّته لأبي ذَرٍّـ : يا أبا ذَرٍّ ، إذا سُئلتَ عن عِلمٍ لا تَعلَمُهُ فَقُل : لا أعلَمُهُ تَنجُ مِن تَبِعَتِهِ ، ولا تُفْتِ بما لا عِلمَ لكَ بهِ تَنجُ مِن عَذابِ اللّهِ يَومَ القِيامَةِ . ^۸

۲۸۷۸.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :لا يَستَحيِي العالِمُ إذا سُئلَ عمّالا يَعلَمُ أن يَقولَ : لا عِلمَ لي بِهِ . ^۹

۲۸۷۹.عنه عليه السلام :مَن تَرَكَ قولَ «لا أدري» اُصِيبَتْ مَقاتِلُهُ. ^۱۰

۲۸۸۰.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :إنَّ مَن أجابَ في كُلِّ ما يُسألُ عَنهُ لَمَجنُونٌ ^۱۱ . ^۱۲

۲۸۸۱.عنه عليه السلام :للعالِمِ إذا سُئلَ عن شيءٍ وهُو لا يَعلَمُهُ أن يقولَ : اَللّهُ أعلَمُ ، وليسَ لِغَيرِ العالِمِ أن يقولَ ذلكَ . ^۱۳

(انظر) عنوان 81 «الجواب» .

1.النحل : ۴۳.

2.تحف العقول : ۴۱.

3.كنزالعمّال:۲۹۲۶۰

4.كنزالعمّال:۲۹۲۶۲.

5.نهج البلاغة : الحكمة ۳۲۰.

6.المائدة : ۱۰۱.

7.كنز العمّال : ۹۱۶ .

8.كارم الأخلاق:۲/۳۶۴/۲۶۶۱.

9.المحاسن : ۱/۳۲۸/۶۶۴.

10.نهج البلاغة : الحكمة ۸۵ .

11.بحار الأنوار : ۲/۱۱۷/۱۵ .

12.عنِ القاسمِ بنِ محمّدِ بنِ أبي بكرٍ ـ أحَدِ فُقَهاءِ المَدينةِ المُتَّفَقِ على عِلمِهِ وفِقهِهِ بينَ المسلمينَ ـ أ نّه سُئلَ عَن شيءٍ فقالَ : لا اُحسِنُهُ ، فقال السائلُ : إنّي جِئتُ إلَيكَ لا أعرِفُ غَيرَكَ! فقالَ القاسمُ : لا تَنظُرْ إلى طُولِ لِحيَتي وكَثرَةِ الناسِ حَولي واللّه ِ ما اُحسِنُهُ ، فقالَ شَيخٌ مِن قُريشٍ جالسٌ إلى جَنبِهِ : يا ابنَ أخي الزَمْها ، فقال : فواللّه ِ ما رَأيْتُكَ في مجلسٍ أنْبَلَ منكَ اليومَ ! فقالَ القاسمُ : واللّه ِ لأن يُقطَعَ لِساني أحَبُّ إلَيَّ أن أتَكَلَّمَ بِما لا عِلمَ لي بِهِ !! بحار الأنوار : ۲/۱۲۳/۵۰ .

13.الكافي : ۱/۴۲/۵ .

نام منبع :

منتخب ميزان الحكمة

المساعدون :

الحسيني، سيد حميد؛ شيخي، حميد رضا؛ الطباطبايي، محمد كاظم

المجلدات :

1

الناشر :

دارالحدیث للطباعة و النشر

مکان النشر :

قم المقدسة

تاریخ النشر :

1380 ش

الطبعة :

الاولی

نتيجه البحث ل « »