277 معاشرت

1300 ـ آداب معاشرت با مردم

۴۲۴۸.امام على عليه السلام :با مردم چنان معاشرت كنيد كه اگر بميريد بر شما بگريند و اگر زنده باشيد [غايب شويد ]مشتاق ديدن شما باشند.

۴۲۴۹.امام على عليه السلام پيوسته مى فرمود:بايد نياز به مردم و بى نيازى از آنها، هر دو، در دلت جمع باشد، نيازت به آنها در نرم گويى و خوشرويى تو باشد و بى نيازيت از آنها در حفظ آبرو و نگهدارى عزّت و سربلنديت.

۴۲۵۰.امام باقر عليه السلام :سامان يافتن كار مردم به اين است كه طورى با هم همزيستى و معاشرت كنند كه مانند پيمانه اى باشند كه دو سومش هوشيارى و يك سومش ناديده گرفتن و چشم پوشى است .

1301 ـ آداب معاشرت با خانواده

قرآن:

«اى كسانى كه ايمان آورده ايد! شما را روا نيست كه زنان را برخلاف ميلشان به ارث ببريد و براى بازستاندن قسمتى از آن چه را كه به آنها داده ايد بر آنان سخت مگيريد، مگر اين كه مرتكب فحشايى آشكار و ثابت شده گردند. و با آنان به نيكويى رفتار كنيد و اگر خوشايندتان نبودند چه بسا چيزهايى كه خوشايند شما نيست در حالى كه خدا خير كثيرى در آن نهاده است».

۴۲۵۱.امام على عليه السلامـ در سفارش به فرزند بزرگوار خود حسن عليه السلام ـنوشت : مبادا خانواده ات به سبب [رفتار ]تو بدبخت ترين مردمان باشند.

۴۲۵۲.امام صادق عليه السلام :مرد براى اداره خانه و خانواده اش بايد سه كار انجام دهد، هر چند بر خلاف طبع او باشد: خوشرفتارى، گشاده دستى اما به اندازه، و غيرت و ناموس دارى.

ر.ك : عنوان 175 «ازدواج» .

1302 ـ آنچه در معاشرت با مردم سزاواراست

۴۲۵۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :با كسى كه همنشين توست خوشرفتار باش تا مسلمان باشى.

۴۲۵۴.امام على عليه السلام :با مردم با زبانها و پيكرهاى خود معاشرت كنيد و با دلها و كردارهايتان از آنان دورى گزينيد .

۴۲۵۵.امام على عليه السلام :جان و مالت را فداى برادر خودكن و عدل و انصافت را نثار دشمنت و خوشرويى و احسانت را به عموم مردم ببخش .

۴۲۵۶.امام على عليه السلام :خويشتن را پايبند دوستى كن و خود را در راه تحمل زحمات (هزينه هاى) مردم به شكيبايى وادار.

۴۲۵۷.امام على عليه السلام :هركه با مردم چنان رفتار كند كه خوش ندارند، مردم درباره او ندانسته سخنها گويند.

۴۲۵۸.امام حسن عليه السلام :با مردم آن گونه رفتار كن كه دوست دارى با تو رفتار كنند.

۴۲۵۹.امام صادق عليه السلام :خوش برخوردى با مردم، يك سوم خردمندى است.

۴۲۶۰.امام كاظم عليه السلام :دوستى ورزيدن با مردم، نيمى از خرد است.

ر . ك : عنوان 139 «مدارا كردن» ؛ محبّت ، باب 417 ـ 421 .

277 العشرة

1300 ـ أدَبُ العِشرَةِ مَعَ النّاسِ

۴۲۴۸.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :خالِطوا النّاسَ مُخالَطَةً إن مِتُّم مَعَهابَكَوا عَلَيكُم ، وإن عِشتُم (غِبتُم) حَنُّوا إلَيكُم . ^۱

۴۲۴۹.عنه عليه السلامـ كانَ يَقولُ ـ: لِيَجتَمِعْ في قَلبِكَالافتِقارُ إلَى النّاسِ ، والاستِغناءُ عَنهُم، يَكونُ افتِقارُكَ إلَيهِم في لينِ كَلامِكَ وحُسنِ بِشرِكَ،ويَكونُ استِغناؤكَ عَنهُم في نَزاهَةِ عِرضِكَ وبَقاءِ عِزِّكَ . ^۲

۴۲۵۰.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :صَلاحُ شَأنِ النّاسِ التَّعايُشُوالتّعاشُرُ مِل ءَ مِكيالٍ : ثُلثاهُ فِطَنٌ ، وثُلثٌ تَغافُلٌ . ^۳

1301 ـ أدَبُ العِشرَةِ مَعَ الأهلِ

الكتاب :

(يا أيُّها الَّذِينَ آمَنُوا لا يَحِلُّ لَكُمْ أنْ تَرِثُوا النِّساءَ كَرْها وَلا تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ ما آتَيْتُمُوهُنَّ إلَا أنْ يَأْتِينَ بِفاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ وَعاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإنْ كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَى أنْ تَكْرَهُوا شَيْئا وَيَجْعَلَ اللّهُ فِيهِ خَيْرا كَثِيرا) . ^۴

الحديث :

۴۲۵۱.الإمامُ عليٌّ عليه السلامـ في وَصِيَّتِـهِ لِابنِهِ الحَسَنِ عليه السلام ـ : لا يَكُن أهلُكَ أشقَى الخَلقِ بِكَ . ^۵

۴۲۵۲.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :إنَّ المَرءَ يَحتاجُ في مَنزِلِهِ وعِيالِهِ إلى ثَلاثِ خِلالٍ يَتَكَلَّفُها وإن لَم يَكُن في طَبعِهِ ذلكَ : مُعاشَرَةٍ جَميلَةٍ ، وسَعَةٍ بتَقديرٍ ، وغَيرَةٍ بتَحَصُّنٍ . ^۶

(انظر) عنوان 175 «الزواج» .

1302 ـ ما يَنبَغي في مُخالَطَةِ النّاسِ

۴۲۵۳.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :أحسِنْ مُصاحَبَةَ مَن صاحَبَكَ تَكُن مُسلِما . ^۷

۴۲۵۴.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :خالِطوا النّاسَ بألسِنَتِكُم وأجسادِكُم ، وزايِلوهُم بِقُلوبِكُم وأعمالِكُم . ^۸

۴۲۵۵.عنه عليه السلام :اُبذُلْ لأِخيكَ دَمَكَ ومالَكَ ، ولِعَدُوِّكَ عَدلَكَ وإنصافَكَ ، ولِلعامَّةِ بِشرَكَ وإحسانَكَ . ^۹

۴۲۵۶.عنه عليه السلام :ألزِم نَفسَكَ التَّوَدُّدَ ، وصَبِّر على مُؤَناتِ النّاسِ نَفسَكَ . ^۱۰

۴۲۵۷.عنه عليه السلام :مَن أسرَعَ إلَى النّاسِ بما يَكرَهونَ قالوا فيهِ ما لا يَعلَمونَ . ^۱۱

۴۲۵۸.الإمامُ الحسنُ عليه السلام :صاحِبِ النّاسَ مِثلَ ما تُحِبُ أن يُصاحِبوكَ بِهِ . ^۱۲

۴۲۵۹.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :مُجامَلَةُ النّاسِ ثُلثُ العَقلِ . ^۱۳

۴۲۶۰.الإمامُ الكاظمُ عليه السلام :التَّوَدُّدُ إلَى النّاسِ نِصفُ العَقلِ. ^۱۴

(انظر) عنوان 139 «المداراة» ؛ المحبّة : باب 417 ـ 421 .