284 گذشت

1318 ـ ارزش گذشت

قرآن:

«سزاى هر بدى، بديى است همانند آن. پس، كسى كه گذشت كند و آشتى ورزد مزدش با خداست. براستى او ستمكاران را دوست ندارد».

«[پرهيزكاران] كسانى [هستند] كه در توانگرى و تنگدستى انفاق مى كنند و خشم خود را فرو مى خورند و از خطاى مردم در مى گذرند؛ و خدا نيكوكاران را دوست دارد».

حديث:

۴۳۲۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر گاه خشمى براى شما پيشآمد، با عفو و گذشت آن را از خود دور كنيد؛ زيرا در روز رستاخيز آواز دهنده اى جار مى زند: هر كه به گردن خدا مزدى دارد، برخيزد. و كسى جز بخشايندگان برنخيزند. آيا نشنيده ايد كه خداوند متعال مى فرمايد: «پس، هر كه ببخشد و آشتى ورزد، مزدش با خداست»؟

۴۳۲۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند بسيار باگذشت است و گذشت را دوست دارد.

۴۳۲۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بر شما باد گذشت؛ زيرا كه گذشت جز بر عزّت بنده نمى افزايد. پس از يكديگر گذشت كنيد تا خداوند شما را عزّت بخشد.

۴۳۲۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه پرگذشت باشد، عمرش دراز شود.

۴۳۲۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از لغزشهاى خطاكاران در گذريدتا بدين سبب خداوند شما را از مقدّرات ناگوار نگه دارد.

۴۳۲۵.امام باقر عليه السلام :پشيمانى از گذشت، برتر و آسانتراز پشيمانى حاصل از كيفر دادن است. ^۱

۴۳۲۶.امام صادق عليه السلام :سه چيز از خصلتهاى ارزشمنددنيا و آخرت است: گذشت از كسى كه به تو ستم كرده است، پيوستن به كسى كه از تو بريده است و بردبارى ورزيدن هر گاه نسبت به تو رفتار جاهلانه اى شود.

1319 ـ ترغيب به گذشت نيكو

قرآن:

«و ما آسمانها و زمين و آن چه را كه ميان آنهاست جز به حقّ نيافريديم. و بى ترديد قيامت فرا مى رسد. پس گذشت كن، گذشتى نيكو».

حديث:

۴۳۲۷.امام على عليه السلام :كسى كه به واسطه گناه كسى را سرزنش كند، گذشت نكرده است.

۴۳۲۸.امام رضا عليه السلامـ درباره آيه :«پس گذشت كن گذشتى نيكو»ـفرمود : مقصود، گذشت بدون كيفر دادن و نكوهش و سرزنش است.

1320 ـ ترغيب به گذشت در هنگام قدرت داشتن

۴۳۲۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس در زمانى كه قدرت[بر انتقام ]دارد گذشت كند، خداوند در روز دشوارى از او گذشت كند.

۴۳۳۰.امام على عليه السلام :هر گاه بر دشمنت قدرت يافتى، گذشت از وى را شكرانه قدرت يافتنت بر او قرار ده.

۴۳۳۱.امام على عليه السلام :گذشت، زكات پيروزى است.

۴۳۳۲.امام حسين عليه السلام :با گذشت ترين مردم، كسى است كه در زمان قدرت داشتن گذشت كند.

ر.ك : جبران ، باب 1608 .

284 العفو

1318 ـ فَضيلَةُ العَفوِ

الكتاب :

(وَجَزاءُ سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِثْلُها فَمَنْ عَفا وَأَصْلَحَ فَأجْرُهُ عَلَى اللّهِ إِنَّهُ لا يُحِبُّ الظَّالِمِينَ) . ^۱

(الَّذِينَ يُنْفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْكاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعافِينَ عَنِ النَّاسِ وَاللّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ) . ^۲

۴۳۲۰.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :إذا عَنَّت لَكُم غَضبَةٌ فَادرَؤوهابِالعَفوِ ؛ إنَّهُ يُنادي مُنادٍ يَومَ القِيامَةِ : مَن كانَ لَهُ عَلَى اللّهِ أجرٌ فَلْيَقُمْ ، فَلا يَقومُ إلّا العافُونَ ، ألَم تَسمَعوا قَولَهُ تَعالى: «فَمَن عَفا وأصلَحَ فَأجرُهُ عَلَى اللّهِ» ؟! ^۳

۴۳۲۱.عنه صلى الله عليه و آله :إنَّ اللّهَ عَفُوٌّ يُحِبُّ العَفوَ . ^۴

۴۳۲۲.عنه صلى الله عليه و آله :عَلَيكُم بِالعَفوِ ؛ فَإنَّ العَفوَ لا يَزيدُ العَبدَإلّا عِزّا ، فَتَعافَوا يُعِزَّكُمُ اللّهُ . ^۵

۴۳۲۳.عنه صلى الله عليه و آله :مَن كَثُرَ عَفوُهُ مُدَّ في عُمرِهِ . ^۶

۴۳۲۴.عنه صلى الله عليه و آله :تَجاوَزوا عَن عَثَراتِ الخاطِئينَ يَقيكُمُ اللّهُ بِذلكَ سُوءَ الأقدارِ . ^۷

۴۳۲۵.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :النَّدامَةُ عَلَى العَفوِ أفضَلُ وأيسَرُ مِنَ النَّدامَةِ عَلَى العُقوبَةِ . ^۸

۴۳۲۶.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :ثَلاثٌ مِن مَكارِمِ الدّنيا والآخِرَةِ : تَعفو عَمَّن ظَلَمَكَ ، وتَصِلُ مَن قَطَعَكَ ، وتَحلِمُ إذا جُهِلَ عَلَيكَ . ^۹

1319 ـ الحَثُّ عَلَى الصَّفحِ الجَميلِ

الكتاب :

(وَما خَلَقْنا السَّماواتِ وَالْأرْضَ وَما بَيْنَهُما إلَا بِالْحَقِّ وَإنَّ السَّاعَةَ لَاتِيَةٌ فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِيلَ) . ^۱۰

الحديث :

۴۳۲۷.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :ما عَفا عَنِ الذَّنبِ مَن قَرَّعَ بِهِ. ^۱۱

۴۳۲۸.الإمامُ الرِّضا عليه السلامـ في قَولِه تَعالى :«فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِيلَ»ـ: عَفوٌ مِن غَيرِ عُقوبَةٍ، ولا تَعنيفٍ ، ولا عَتبٍ . ^۱۲

1320 ـ الحَثُّ عَلَى العَفوِ عِندَ القُدرَةِ

۴۳۲۹.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :مَن عَفا عِندَ القُدرَةِ عَفا اللّهُ عَنهُ يَومَ العُسرَةِ . ^۱۳

۴۳۳۰.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :إذا قَدَرتَ عَلى عَدُوِّكَ فَاجعَلِ العَفوَ عَنهُ شُكرا لِلقُدرَةِ عَلَيهِ . ^۱۴

۴۳۳۱.عنه عليه السلام :العَفوُ زَكاةُ الظَّفَرِ . ^۱۵

۴۳۳۲.الإمامُ الحسينُ عليه السلام :إنَّ أعفَى النّاسِ مَن عَفا عِندَقُدرَتِهِ . ^۱۶

(انظر) المكافأة : باب 1608 .