مقدمه محقق

« دعاى ندبه » از دعاهاى بسيار معروفى است كه مؤمنان روزهاى جمعه با توجه مخصوص به درگاه حضرت معبود ، مى خوانند و بدين وسيله با فضايل و مناقب حضرات معصومين عليهم السلام و پاره اى از مصايب و ستم هايى كه از حاكمان ستمگر عصر خود ديده اند تجديد خاطره اى دارند . از بارى تعالى با اين نيايش درخواست تعجيل ظهور منجى عالم بشريت حضرت مهدى ـ عجل اللّه تعالى فرجه الشريف ـ را تكرار مى كنند ، تا جهان را از همه ستمگرى ها بزدايد و دين حق را در تمام پهنه گيتى گسترش دهد و وعده الهى را به منصّه ظهور رساند .
پيرامون سند اين دعا ، مؤلف محترم اشاره هايى دارد . و نيز پاره اى از شرح هاى آن را در كتاب الذريعة ملاحظه مى كنيد . ^۱ ما گفته هاى آنان را تكرار نمى كنيم ؛ چون رعايت اختصار را لازم مى دانيم .
مؤلف اين كتاب گران قدر ، علاّمه متتبع شيخ على فرزند على رضا خاكمردانى خويى ، در روستاى « خاكمردان » از روستاهاى خوى ، حدود 1292 ق ، ديده به جهان گشود . پس از آموختن مقدمات علمى به نجف اشرف مشرف گشت و در فقه و اصول از محضر ملا محمد كاظم آخوند خراسانى و شيخ هادى تهرانى و ديگران دانش هاى دينى را تكميل نمود ، پس از آن به ايران بازگشت و در « شرف خانه » اقامت گزيد و به ارشاد و تأليف و تصنيف ، اشتغال ورزيد ، تا به روز نهم ماه مبارك رمضان 1350 كه ديده از جهان فرو بست .
دانشمندى برجسته در علوم عقلى و نقلى بود ، با اطلاع از دانش هاى دينى و پديده هاى علمى عصر خود و با بهره گيرى از نظرات دانشمندانى كه آثار آنان به فارسى يا عربى ترجمه شده است . از كتاب هاى وى مى توان به وسعت كاوش و تحقيق او پى برد و او اديبى اريب و داراى اشعارى به فارسى است .
وى كتاب هاى متعددى نگاشته است ، همچون : تشريح الصدور في وقائع الأيام والدهور ، و حل الأعضال ، لسان التكملة ، شرح العينية الحميرية ، الرسالة الطبية ، تذكرة
العارفين ، عقد الفرائد ، تعديل الأوج والحضيض ، التعادل و الترجيح ، عقد النكاح ، الجوهر و العرض ، التناقض بين القضيتين ، شرح القواعد ، منتخب الأشعار ، مثنوى سوانح ، الوجيزةى عربى و فارسى ^۲ .
كتاب وسيلة القربة في شرح دعاء الندبة ، شرحى نسبتا مختصر بر دعاى ندبه است ، با تتبع در مسائل اعتقادى ودينى ، و بخصوص مسائلى كه مربوط به موضوع امامت ائمه هدى عليهم السلام است ، بويژه مسائل مربوط به دوازدهمين امام ، حضرت حجة ابن الحسن عليه السلام و دفع شبهات پيرامون ولادت و طول غيبت و فايده وجودى آن حضرت ، به اضافه فوايدى ادبى ، لغوى و كلامى و اعتقادى ، كه ضمن شرح جمله هاى دعا ذكر مى شود .
اين كتاب را مؤلف به درخواست يكى از «سادات محصلين» يعنى علامه محقق و كوشا در نشر حديث مير جلال الدين محدث ارموى ، در يك مقدمه و هشت فصل و يك خاتمه ، پرداخته و در سوم شعبان 1345 به پايان برده است .
نسخه اى كه در چاپ كتاب از آن بهره برده ايم ، نسخه خط مؤلف است كه به شماره ( 1159 ) در «مركز احياء ميراث اسلامى» نگاه دارى مى شود .
با آرزوى توفيق براى خادمان علم و دين .
سيد احمد حسينى اشكورى
8/12/1381