139
سياست نامه امام علي (ع)

۲.امام على عليه السلام :پيامبر خدا قبض روح شد ، در حالى كه من خود را سزاوارترينِ مردم به امر حكومت مى دانستم . امّا مردم ، بر حكومت ابوبكر توافق كردند . من هم تسليم شدم و پيروى كردم .
سپس هنگام مرگ ابوبكر رسيد. چنين مى ديدم كه حكومت را به [ كسى] جز من واگذار نكند ؛ امّا او عمر را به حكومت رساند . من هم تسليم شدم و پيروى كردم . سپس عمر بيمار شد . گمان مى بردم حكومت از من نگذرد ؛ امّا عمر ، آن را ميان شش نفر قرار داد كه من يكى از آنها بودم . در نتيجه ، حكومت به عثمان رسيد . بازْ تسليم شدم و اطاعت كردم . تا اين كه عثمان كشته شد . مردم به نزد من آمدند و با من با ميل و رغبت ، بيعت كردند ، نه از روى اجبار . ۱

۳.امام على عليه السلام ـ در نامه اى به طلحه و زبير ـ :پس از حمد و سپاس خدا ؛ به درستى كه شما دانستيد ـ گرچه آن را كتمان كرديد ـ كه من به سوى مردم نرفتم تا اين كه مردم ، مرا خواستند ، و من با آنان بيعت نكردم ، تا اين كه آنان با من بيعت كردند و در حقيقت ، شما دو نفر هم از كسانى بوديد كه به سويم آمديد و با من ، بيعت كرديد . به درستى كه عموم مردم با من ، نه بر پايه زورْ بيعت كردند و نه براى دستيابى به متاعى آماده . ۲

۴.الفتوح:عمّار ياسر، نزد على بن ابى طالب عليه السلام آمد و گفت : اى امير مؤمنان! حال كه مردم با ميل و رغبت با تو بيعت كردند ، نه از روى ناخشنودى ، به سوى اسامة بن زيد ، عبد اللّه بن عمر ، محمد بن مسلمه ، حَسّان بن ثابت و كعب بن مالك بفِرست و آنان را به آنچه مهاجران و انصار در آن شركت كردند ، فراخوان . على عليه السلام فرمود : «ما را به كسانى كه به ما ميل و رغبت نشان نمى دهند ، نيازى نيست» . ۳

1.تاريخ دمشق : ۴۲ / ۴۳۹ ، اُسد الغابة : ۴ / ۱۰۶ / ۳۷۸۹ .

2.نهج البلاغة : نامه ۵۴ ، كشف الغمّة : ۱/۲۳۹ ، الفتوح : ۲ / ۴۶۵ ، الإمامة والسياسة : ۱ / ۹۰ .

3.الفتوح : ۲ / ۴۴۱ .


سياست نامه امام علي (ع)
138

ذى حجه ، بيعت شد كه گمان مى رود آن روز ، همان روز كشته شدن عثمان بوده است. ۱
و نهايت اين كه بر اساس آنچه طبرى از ابو مليح و ابن ابى الحديد از استاد خود ، ابو جعفر اسكافى نقل كرده اند ۲ و همچنين طبق آنچه در تاريخ دمشق و تذكرة الخواصّ آمده است ، ۳ بيعت مردم با امام ، در روز جمعه هيجدهم ذى الحجة الحرام سال 35 هجرى بوده است .
به اعتقاد ما نظر اخير ، به واقعْ نزديك تر است ؛ زيرا علاوه بر تصريح مصادرى كه بدانها اشارت رفت ، با نظر كسانى كه تاريخ بيعت با امام را با تاريخ قتل عثمان يكى مى دانند نيز سازگار است ؛ زيرا قتل عثمان ، بنا بر صحيح ترين اقوال ، هيجدهم ذى حجه اتّفاق افتاده است . ۴
از سوى ديگر ، با عنايت به شرايط سياسى جامعه اسلامى در آن هنگام و موقعيت منحصر به فرد امام على عليه السلام ، فاصله چند روزه ميان قتل عثمان و تعيين رهبر جديد ، بسيار دور از واقع است .

1 / 2

آزادى مردم در انتخاب امام

۱.امام على عليه السلام ـ در نامه اى به كوفيان ، هنگام حركت از مدينه به سوى بصره ـ :مردم با من بيعت كردند ، نه از روى بى ميلى و جبر ، بلكه با ميل و اختيار . ۵

1.تاريخ الطبرى : ۴ / ۴۳۶ ، الكامل فى التاريخ : ۲ / ۳۰۵ ، المستدرك على الصحيحين : ۳ / ۱۲۳ / ۴۵۹۴ .

2.شرح نهج البلاغة : ۷ / ۳۶ .

3.تاريخ دمشق : ۴۲ / ۴۳۷ ، تذكرة الخواصّ : ۵۶ .

4.فضائل الصحابة : ۱ / ۴۸۰ / ۷۷۸ ، أنساب الأشراف : ۳ / ۷ ، الطبقات الكبرى : ۳ / ۷۷ .

5.نهج البلاغة : نامه ۱ ، الجمل : ۲۴۴ ، الأمالى ، طوسى : ۷۱۸ / ۱۵۱۸ .

  • نام منبع :
    سياست نامه امام علي (ع)
    المساعدون :
    مهريزي، مهدي
    المجلدات :
    1
    الناشر :
    دار الحديث للطباعة و النشر
    مکان النشر :
    قم المقدسة
    تاریخ النشر :
    1381 ش
    الطبعة :
    الثالثة
عدد المشاهدين : 84421
الصفحه من 435
طباعه  ارسل الي