دشمن ترينِ مردم خواهى بود؛ و بدا به حال كسى كه دشمنش اينها باشند!» . ^۱

5 / 13

اهتمام ويژه به يتيمان

۲۵۷.الكافى ـ به نقل از حبيب بن ابى ثابت ـ :براى امير مؤمنان ، از منطقه همدان و حُلوان ، ^۲ عسل و انجير آوردند. پس به سرشناسان قبايل دستور داد كه يتيمان را بياورند . آنان را بالاى ظرف هاى عسل ، جاى داد تا عسل بخورند ، و خود عسل ها را قدح قدح ميان مسلمانان تقسيم مى كرد .
گفته شد: اى امير مؤمنان! چرا عسل مى خورند؟
فرمود: «امام ، پدر يتيمان است و همانا آنان را به خوردن عسل وا داشتم ، به جاى پدرانشان». ^۳

۲۵۸.ربيع الأبرار ـ به نقل از ابوطفيل ـ :على عليه السلام را ديدم كه يتيمان را فرا مى خواند و به آنان ، عسل مى خورانْد تا آن جا كه يكى از يارانش گفت: دوست داشتم من هم يتيمى بودم! ^۴

۲۵۹.أنساب الأشراف ـ به نقل از حَكَم ـ :على عليه السلام را ديدم كه برايش چند ظرف عسل آوردند . پس يتيمان را فرا خواند و فرمود: «آهسته حركت كنيد و عسل بخوريد» ، تا آن جا كه آرزو كردم يتيمى بودم. آن گاه ، عسل ها را ميان مردم ، قسمت كرد و ظرفى باقى ماند. سپس دستور داد كه به اهل مسجد ، خورانده شود. ^۵

۲۶۰.المناقب :على عليه السلام ، زنى را ديد كه مشك آبى بر دوش دارد . مشك را از او

۲۵۴.امام على عليه السلام ـ در عهدنامه اش به مالك اشتر ، در بيان طبقات مردم ـ :بدان كه مردم ، طبقاتى دارند. پس طبقه فرودست ، از نيازمندان و تهى دستان اند كه شايسته است يارى رساندن و كمك كردن به آنان؛ در نزد خداوند ، براى هر يك از اين اصناف ، گشايشى است ، و هريك را بر زمامدار ، حقّى است ، به اندازه اى كه او را سامان بخشد. ^۱

۲۵۵.امام على عليه السلام ـ از نامه اش به يكى از كارگزاران كه او را براى گرفتن ماليات فرستاده بود ـ :براى تو در اين ماليات ها ، نصيبى معيّن و حقّى آشكار و شريكانى نيازمند و تهى دستانى حاجتمند است . به درستى كه ما حقّ تو را كامل ادا مى كنيم. تو هم حقوق آنان را كامل ادا كن؛ و گرنه ، در روز رستاخيز ، پُر دشمن ترينِ مردم خواهى بود ؛ و بدا به حال كسى كه نزد خداوند ، دشمنانش تهى دستان ، تنگ دستان، درخواست كنندگان ، رانده شدگان، بدهكاران و در راه ماندگان باشند. ^۲

۲۵۶.دعائم الإسلام:ـ كه او را براى گردآورى ماليات ها فرستاده بود ـبه درستى كه [ على عليه السلام ] به مخنف بن سليم ازدى ، به سفارشى طولانى سفارش كرد. او را به پرواى خدا فرمان داد كه پروردگار اوست در امور پنهان و كارهاى ناپيدا ، و اين كه مردم را با روى گشاده و نرمى ملاقات كند ، و به او دستور داد به اين كه فروتنى پيشه سازد و از كبر ، اجتناب ورزد؛ چرا كه خداوند ، فروتنان را بالا بَرَد و متكبّران را پست كند.
سپس به مخنف فرمود: «اى مخنف بن سليم! براى تو در اين ماليات ها بهره و حقّى معيّن است و تو در آن، شريكانى دارى: تنگ دستان، تهى دستان، بدهكاران، مجاهدان، در راه ماندگان، بردگان، ونيازمندان به الفت و مهربانى. ^۳ به درستى كه ما حقّ تو را كامل ادا كنيم. تو نيز حقوق آنان را كامل ادا كن، وگرنه در روز رستاخيز، پُر