۲۸۴.مكارم الأخلاق ـ به نقل از عقيل بن عبد الرحمان خولانى ـ :عمّه ام همسر عقيل پسر ابو طالب بود. بر على عليه السلام در كوفه وارد شد و او بر پالان پاره الاغى نشسته بود. گويد: در اين هنگام ، همسر على عليه السلام از قبيله بنى تميم ، داخل شد. به وى گفتم: واى بر تو! خانه ات پُر است از وسايل و امير مؤمنان ، بر پالان پاره الاغى نشسته است؟!
زن گفت: مرا سرزنش منما. به خدا سوگند ، هر چه را مى بيند و به چشمش ناآشناست ، مى گيرد و در بيت المال قرار مى دهد. ^۱

۲۸۵.فضائل الصحابة ـ به نقل از اَعمش ـ :على عليه السلام [ به ديگران] صبحانه و شام مى داد و خود از آنچه از مدينه برايش مى آوردند ، مصرف مى كرد. ^۲

۲۸۶.الغارات ـ به نقل از بكر بن عيسى ـ :على عليه السلام مى فرمود: «اى كوفيان! اگر از پيش شما بيرون رفتم بجز با مركب، بار سفر و غلامم ، پس من خيانت پيشه ام!» . هزينه زندگى اش را از محصولات او در مدينه از منطقه يَنْبُع مى آوردند. ^۳

۲۸۷.الجمل ـ به نقل از ابو مِخْنَف لوط بن يحيى ، از استادانش ـ :هنگامى كه امير مؤمنان ، تصميم گرفت به سوى كوفه برود ، در ميان بصريان به پا خاست و فرمود: «اى مردمان بصره! از چه مى خواهيد بر من خُرده گيريد؟» . به لباس و ردايش اشاره كرد و فرمود: «به خدا سوگند ، اين دو از نخ ريسى همسرم است . از چه مى خواهيد بر من خُرده گيريد اى بصريان؟»، و اشاره كرد به كيسه اى كه در دستش بود و خرجى اش در آن قرار داشت . آن گاه فرمود: «به خدا سوگند ، اين ، از محصولات من در مدينه است. پس اگر از نزد شما بيرون روم و بيش از آنچه مى بينيد با من باشد ، پس نزد خداوند ، از خيانتكارانم» . ^۴

برترى اى براى اسماعيل بر اسحاق نيافتيم». ^۱

5 / 15 ـ 7

كنيز امام

۲۸۱.المصنَّف ـ به نقل از اُمّ عثمان كه كنيزى صاحب فرزندْ از على عليه السلام بود ـ :بر على عليه السلام وارد شدم و در برابرش گُل هاى ميخكى ديدم كه در حياط پاشيده بودند . گفتم: اى امير مؤمنان! دسته اى از اين گل ها براى دخترم بده.
فرمود: «اين چنين (و با دستانش اشاره كرد كه درهم خوبى بده)؛ زيرا كه اين ، مال مسلمانان است ؛ وگرنه شكيبا باش تا سهم ما از آن برسد و براى دخترت دسته اى ببخشيم». ^۲

5 / 16

پارسايى و احتياط در هزينه كردن از بيت المال

۲۸۲.امام على عليه السلام ـ در نامه اش به كارگزارانش ـ :قلم ها را تيز كنيد، سطرها را به هم نزديك سازيد، [ در نگارش] براى من ، زيادى ها را حذف كنيد و به معنا بنگريد ، و بپرهيزيد از زياده نويسى ؛ چرا كه بيت المال مسلمانان ، زيان بر نمى تابد. ^۳

۲۸۳.إحقاق الحق:امير مؤمنان ، شبى وارد بيت المال شد و تقسيم اموال را مى نوشت. طلحه و زبير بر او وارد شدند. چراغى را كه در برابرش بود ، خاموش كرد و فرمود تا چراغى از خانه اش آوردند.
طلحه و زبير ، سبب را پرسيدند . فرمود: «روغنِ چراغ ، از بيت المال بود. سزاوار نيست در شما در روشنايى اش هم نشينى كنم» . ^۴