ح ـ خوش رفتارى با باقى مانده دشمن

۵۲۳.تاريخ اليعقوبى ـ به نقل از اسماعيل بن على ـ :نخستين كسى كه [ چگونگى ]نبرد با اهل قبله را آموخت ، على بن ابى طالب عليه السلام بود. او اسيران را نمى كُشت، به دنبال شكست خوردگان نمى رفت و زخمى ها را از پا در نمى آورد. ^۱

۵۲۴.العقد الفريد ـ به نقل از ابوالحسن ـ :در گزارش رخدادهاى جنگ صفّين ـ : منادى على عليه السلام ، هر روز بيرون مى آمد و بانگ بر مى آورد: اى مردم! زخم خورده را مكشيد، پشت به جنگ كرده را دنبال مكنيد، كشته ها را عريان مكنيد؛ و هر كس اسلحه اش را بر زمين افكنَد، در امان است. ^۲

۵۲۵.الكافى ـ به نقل از عبداللّه بن شريك از پدرش ـ :وقتى مردم (خوارج) در نبرد جملْ شكست خوردند، امير مؤمنان فرمود: «به دنبال پشت كردگان به جنگ مرويد و زخم خورده ها را مكشيد . آن كه درِ خانه اش را ببندد، در امان است» .
وقتى نبرد صفّين شد، جنگجو وپشت كرده به جنگ را مى كُشت، و زخم خورده ها را از پا در مى آورد. ابان بن تغلب به عبداللّه بن شريك گفت: اين، دو روشِ گوناگون است.
[ على عليه السلام ] فرمود: «در جنگ جمل، [ فرماندهان آنان ]طلحه و زبير، كشته شدند؛ ولى معاويه، خود ايستاده است و رهبرى مى كند». ^۳

۵۲۶.السنن الكبرى ـ به نقل از ابو فاخته ـ :در نبرد صفّين، اسيرى را نزد على عليه السلام آوردند. [ آن اسير] گفت: مرا به زجر مكشيد.
على عليه السلام فرمود: «تو را به زجر نمى كشم. به درستى كه از خداوند، پروردگار

نَسْتَعِينُ؛ ¹ به نام خداوند بخشنده مهربان! توان و نيرويى جز از خداى برتر و بزرگ نيست! ستايشْ خدايى را كه پروردگار جهانيان است ! مهربان و بخشنده و صاحبِ روز جزاست. تنها تو را مى پرستيم و تنها از تو يارى مى جوييم . بار خدايا! ستم ستمگران را از ما بازدار!» .
اين، شعار على عليه السلام در صفّين بود. ²

و ـ آغاز كردن نبرد بعد از ظهر

۵۲۰.امام صادق عليه السلام :اميرمؤمنان ـ كه درود خدا بر او باد ـ ، پيكار نمى كرد، مگر بعد از ظهر و مى فرمود: «در اين هنگام ، درهاى آسمان، گشوده مى شود، رحمت و مهربانى پذيرفته مى گردد، و پيروزى فرود مى آيد» .
و مى فرمود: «اين زمان (عصر)، به شب نزديك تر است و مناسب تر است براى آن كه كشتارْ كم شود و جنگجو [ از تعقيب دشمن] باز گردد، و شكست خوردگان، نجات يابند». ^۳

ز ـ كمك كردن به ناتوان

۵۲۱.امام على عليه السلام ـ به يارانش در ميدان جنگ در صفّين فرمود ـ :هريك از شما كه هنگام برخورد با دشمن، در خود دلاورى ديد و از يكى از برادرانش سُستى ديد، بايد از برادرش دفاع كند، پس اگر خدا بخواهد، او را همچون وى قرار دهد. ^۴

۵۲۲.امام على عليه السلام :هرگاه در جنگ يكى از برادرانتان را زخم خورده يافتيد، يا كسى را كه به وى آسيبى رسيده است، يا كسى را كه دشمن در او طمع كرده [ و به وى نزديك شده ]است، او را با جانتان نيرومند سازيد. ^۵