«آبرومند، كسى است كه در پاسخ دادن، احتياط و حزم به خرج دهد/
و آن كه با مردمان مدارا كند ، به مقصد رسد.
آن كه براى مردمان ، حريم نگه دارد ، آنان [ نيز] برايش احترام قائل شوند/
و آن كه مردمان را تحقير كند ، احترامى نخواهد داشت». ^۱

10 / 3 ـ 4

وفا به پيمان

۶۴۴.امام على عليه السلام :اى مردم! به درستى كه وفا ، همزاد راستى است ، و هيچ سپرى بازدارنده تر از آن نمى شناسم. آن كه از چگونگى رستاخيزْ آگاه شود ، دغلكارى نكند. در زمانه اى به سر مى بريم كه بسيارى از مردمان ، دغلكارى را زيركى دانسته اند و نادانان ، آنها را چاره انديشى خوانند. ^۲

۶۴۵.امام على عليه السلام :برترين [ خصلت] مسلمانى ، وفا به پيمان هاست. ^۳

۶۴۶.امام على عليه السلام ـ در عهدنامه اش به مالك اشتر ـ :اگر با دشمنت پيمانى بستى يا به او امان دادى ، به عهد خويش وفا كن و آنچه بر ذمّه دارى ، ادا نما ، و خود را چون سپرى ، برابرِ پيمانت قرار ده؛ چرا كه مردم ، بر هيچ چيز از واجب هاى خدا ، همچون بزرگ شمردن وفاى به عهد ، سختْ هم داستان نباشند ، با هواهايى گونه گون و رأى هاى مخالف يكديگر كه دارند؛ و مشركان نيز جدا از مسلمانان ، وفاى به عهد را لازم مى شمردند ، بدان جهت كه زيانِ فرجام ناگوار پيمان شكنى را به دوش كشيدند. پس در آنچه به عهده گرفته اى ، خيانت مكن و پيمانى را كه بسته اى ، مشكن ، و دشمنت را مفريب كه جز نادانِ بدبخت ، بر خدا جرئت نورزد ،

كاشتن ، و از هم بريدن و دست از يارى يكديگر كشيدن. ^۱

۶۳۵.امام على عليه السلام :با يكديگر دشمنى مكنيد كه زداينده [ى ايمان] است. ^۲

۶۳۶.امام على عليه السلام :اوج نادانى ، دشمنى با مردم است. ^۳

۶۳۷.امام على عليه السلام :از انتخاب هاى ناشايست است: چيرگى جُستن بر همتايان ، و دشمنى ورزيدن با مردمان. ^۴

۶۳۸.امام على عليه السلام :آن كه با مردمْ ستيز كند ، با او دشمنى شود. ^۵

۶۳۹.امام على عليه السلام :دنيا بر دشمنان يكديگر ، تنگ است. ^۶

۶۴۰.امام على عليه السلام :دشمنى كردن با مردان از خصلت هاى مردم نادان است. ^۷

۶۴۱.امام على عليه السلام :بر شما باد پيوند و هماهنگى با يكديگر ، و بپرهيزيد از جدايى و دورى. ^۸

۶۴۲.امام على عليه السلام :يك دشمن [ هم] بسيار است. ^۹

۶۴۳.امام على عليه السلام :«فرزندانم! بپرهيزيد از دشمنى با مردمان؛ چرا كه آنان ، از دو دسته خارج نيستند: خردمندى كه با شما حيله ورزد ، يا نادانى كه به سرعت با شما تلافى كند. سخن ، نَر است و پاسخ ، مادينه. هرگاه نر و ماده جمع گردند ، قهرا نتيجه اى [ حاصل] آيد».
سپس اين شعر را سرود: