اكنون اگر مقصود از اين راوى « موسى ابو الحسن عجلى » باشد همان طور كه در رجال شيخ او را از اصحاب حضرت صادق عليه السلام ذكر نموده ، حال او مجهول و شرح زندگانى او در دست نيست ، و علماى رجال او را مجهول الحال ميدانند ، و روايت هاى او را مورد اعتماد و محل قبول قرار نداده اند.
اگر چنانچه مقصود موسى بن محمّد بن على الرضا عليه السلام باشد همان طور كه در جامع الروات ذكر گرديده بايد كلمه « عجلى » اضافه باشد.
شيخ مفيد در ارشاد گويد : متوكل عباسى ميگفت : من راجع به ابن الرضا ـ مقصود حضرت هادى عليه السلام است ـ متحير شده ام و نميدانم درباره او چه كارى انجام دهم ، هرچه او را دعوت ميكنم در مجالس عيش و سرور و بزم من شركت كند ، وى به من توجهى نميكند اين موضوع باعث ناراحتى و گرفتارى من شده است.
يكى از حضار و نديمانش گفت : اگر ابن الرضا حاضر نيست با تو همنشينى كند ، اكنون برادرش را دعوت كن وى تو را اجابت خواهد كرد ، او مردى شاعر و قصه گو و اهل بزم و مجلس عيش است ، هرگاه او را دعوت كنى و وى در مجالس تو شركت كند ، و با تو عيش و نوش نمايد ، مردم از برادرش ابن الرضا كه موجب ناراحتى شما شده برمى گردند.
متوكل از اين موضوع خوشحال شد و برادر حضرت هادى عليه السلام را دعوت كرد ، او نيز دعوت خليفه را پذيرفت و حاضر گرديد كه از نديمان و همنشينان او باشد ، در اين هنگام حضرت هادى عليه السلام پيش برادرش رفت و گفت : در مجلس اين مرد شركت نكن و با او آميزش منما ، امام هر چه اصرار كرد وى گوش نداد.
سرانجام حضرت هادى عليه السلام فرمود : تو اكنون نزد متوكل ميروى ليكن به مقصودت نخواهى رسيد ، وى از قول امام سرباز زد و رو بطرف خليفه عباسى نهاد هنگامى كه به

كشى در رجال خود گفته : على بن اسباط روايت مى كند حضرت ابو الحسن عليه السلام به من فرمود : ابراهيم بن ابى البلاد همان طور است كه شما دوست داريد ظاهرا مقصود اين باشد كه وى با شما هم عقيده است و پيرو مذهب شما ميباشد.
روايت حضرت عبدالعظيم از محمود بن ابى البلاد در عيون باب ما جاء عن الرضا عليه السلام من الاخبار المجموعة ذكر شده است.

38 ـ موسى بن محمد عجلى

اين عنوان در كتب رجال ذكرى بميان نيامده است.
در اصحاب حضرات معصومين عليهم السلام نيز شخصى به اين عنوان ديده نمى شود ، در رجال شيخ جزء اصحاب حضرت صادق عليه السلام از مردى بنام « موسى ابو الحسن عجلى » نام برده شده ، ليكن اتحاد اين هر دو راوى معلوم نيست .
در جامع الروات روايت حضرت عبدالعظيم از موسى بن محمد بن على الرضا عليهماالسلامذكر گرديده ، و در باب « نكت و نتف من التنزيل » موسى بن محمّد بدون « عجلى » است ، ليكن در روايت ديگرى كلمه « عجلى » نيز اضافه شده ، در هر صورت معلوم نيست كلمه عجلى از كتاب بوده و يا اينكه اين دو راوى با هم متحد نيستند ، و موسى بن محمّد نام دو نفر است كه يكى از آنها عجلى ميباشد.
يكى از قرائنى كه وحدت اين راوى را تأييد مى كند اين است كه در طريق حضرت عبدالعظيم به « يونس بن يعقوب » واسطه بين عبدالعظيم و يونس همين موسى بن محمّد است ، ليكن در بعضى از روايات كلمه عجلى نيامده و همين جهت موجب اشتباه ميشود.