رجال كه تقريبا اجماع دارند باينكه وى حضرت رضا عليه السلام را درك كرده ، و اگر چنانچه مقصود از « عبد صالح » حضرت جواد باشد همان طور كه جمعى اعتقاد دارند اختلاف حل ميگردد.
روايت حضرت عبدالعظيم عليه السلام از ابن ابى عمير در كافى « باب أن المتوسمين الذين ذكرهم اللّه تعالى في كتابه هم الائمة عليهم السلام » ذكر شده است.

34 ـ محمد بن خالد برقى

يكى از راويان حضرت عبدالعظيم « محمّد بن خالد » برقى است ، اين محدث بزرگ از اهل برقه رود از توابع قم بوده ، و در كتب حديث و طرق روايات از او زياد اسم برده شده و اخبار فراوانى توسط او رسيده است ، ما اكنون گفتار علماى رجال و فقهاى شيعه را در باره وى ذكر ميكنيم.
شيخ طوسى در رجال خود محمّد بن خالد را از اصحاب حضرت رضا و حضرت جواد عليهماالسلام ذكر مى كند ، و او را از ثقات مى شمارد ، و در فهرست نيز وى را عنوان كرده و او را از مؤلفين و صاحبان كتب ذكر نموده است.
نجاشى در رجال خود گفته : محمّد بن خالد بن عبد الرحمان بن محمّد بن على برقى ابو عبد اللّه از مواليان ابو موسى اشعرى بود ، وى منسوب است به برقه رود كه در اطراف قم واقع شده و اين محمّد در نقل حديث ضعيف است ، وى در ادبيات بسيار ماهر و در اخبار و علوم عرب اطلاعات كاملى داشت.
محمّد بن خالد برقى كتب و تأليفات زيادى دارد كه از جمله آنها است : كتاب مكه والمدينه ، كتاب فى علم البارى ، كتاب التفسير ، كتاب الخطب ، كتاب حروف الأوس والخزرج و غير اينها ، تمام اين كتب و روايات او را پسرش احمد بن محمّد بن خالد

در تنقيح المقال گويد : استبعادى ندارد اگر معتقد شويم كه ابن ابى عمير راوى حضرت صادق عليه السلام باشد ، زيرا حضرت صادق در سال 148 وفات نموده و ابن ابى عمير در سال 217 درگذشته است ، و اين درست سه سال قبل از وفات حضرت جواد عليه السلام است ، و اگر فرض كنيم كه ابن ابى عمير در سن 18 سالگى خدمت حضرت صادق رسيده باشد تمام دوره زندگانى او 87 سال خواهد بود ، و اين يك امر عادى و طبيعى است.
پس بنابر اين چه لزومى دارد كه بگوئيم : در سند حديث كافى حذف و ارسال و يا تقديم و تاخير پيش آمده است.
در جامع الروات نيز همين عباراتى را كه از تنقيح المقال نقل كرديم آورده و اضافه نموده است محمّد بن نعيم ^۱ صحاف كه وصى ابن ابى عمير بود از حضرت صادق عليه السلام بدون واسطه روايت مى كند پس چه مانعى دارد اگر بگوئيم ابن ابى عمير حضرت صادق را درك كرده است.
در وفات ابن ابى عمير نيز اختلافى هست ، قبلاً نقل كرديم كه وى در سنه 217 درگذشته است وليكن مرحوم كلينى در كافى « كتاب المواريث باب الرجل يموت و لا يترك الا امرأة » از محمّد بن نعيم صحاف نقل نموده كه او گفت : محمّد بن ابى عمير بياع السابرى درگذشت و به من وصيت كرد و من نيز جريان آن را به عبد صالح نوشتم؛ در اصطلاح روات احاديث مقصود از « عبد صالح » حضرت موسى ببن جعفر عليهماالسلام است ، و اگر چنانچه مقصود آن جناب باشد اين منافات دارد با اقوال علماء