زِيارَةُ أَبى أَفضَلُ ، وَ ذلِكَ أَنَّ أَبا عَبدِ اللّهِ عليه السلام يَزُورُهُ كُلُّ النّاسِ وَ أَبى لا يَزُورُهُ إِلّا الخَواصُّ مِنَ الشِّيعَةِ .۱
زيارت پدرم ، برتر است ؛ زيرا ابا عبداللّه عليه السلام را همه مردمان ، زيارت مى كنند ؛ امّا پدرم را جز شيعيان خاص ، زيارت نمى كنند .
و اين ، همان نكته اى است كه پيش از اين ، بدان اشاره شد كه شرايط سياسى ـ اجتماعى ، در ارزيابى فضيلت زيارت هر يك از خاندان پيامبر صلى الله عليه و آله نقش دارد .
تبيينِ ترجيح داشتن زيارت اهل بيت عليهم السلام بر حج
براى تبيين و توضيح روايات ياد شده كه فضيلت زيارت اهل بيت عليهم السلام را به مراتبْ بيش از حج ، مطرح كرده اند ، اين نكات ، قابل توجّه است :
1 . موضوع سنجش
براى فهم دقيق احاديث ياد شده ، نخستين نكته اى كه توجّه به آن ضرور است ، اين است كه بى ترديد ، موضوع سنجش ، در احاديثى كه با صراحت يا با ملازمه ، زيارت اهل بيت عليهم السلام را برتر از حجْ مطرح كرده اند ، مقايسه ميان حجّ واجب با زيارتِ مستحب نيست ؛ بلكه مقايسه ميان حجّ مستحب با زيارت است . بدين جهت ، در برخى احاديث ، تصريح شده است كه زيارت سيّد الشهدا عليه السلام نمى تواند جايگزين حَجّة الإسلام (حجّ واجب) شود ؛ ۲ بلكه براى كسى كه توان گزاردن حج را ندارد ، زيارت ، پاداش حج را دارد تا هنگامى كه توان حج گزاردن را پيدا كند . ۳
بنا بر اين ، مقصود از احاديثى كه زيارت اهل بيت عليهم السلام را با فضيلت تر از حج دانسته اند ، اين است كه پس از انجام دادن حجّ واجب ، در شرايط ويژه اى كه توضيح خواهيم داد ، زيارت اهل بيت عليهم السلام از فضيلت بيشترى برخوردار است .
