339
تفسير قرآن ناطق

معجزه ، سه معناى برهان در آيات متعدّد هستند و با بررسىِ كاربردِ اين واژه در قرآن ، به معناى اصلى آن پى خواهيم برد. براى نمونه ، به موارد زير دقّت نماييد :

1 . دليل

برهان ، به معناى حجّت و دليل ، در چندين آيه به كار رفته است. نخستينِ آن ، در سوره بقره است كه در ردّ نظريه اهل كتاب ، به آنان مى فرمايد:
«قُلْ هَاتُواْ بُرْهَـنَكُمْ إِن كُنتُمْ صَـدِقِينَ .۱بگو : اگر راستگوييد ، برهان (دليل روشن) خويش را بياوريد» .
همين جمله ، در باطل كردن انديشه مشركان به كار رفته است. ۲ خداوند ، در اين گونه آيات، خواستار دليل و حجّت از جانب مخالفان است و بدين سان ، تأكيد مى كند كه ادّعاى بى دليل ، قابل پذيرش نيست. اين ، منطق قرآن است . البته برهان، معنايى دقيق تر از دليل دارد و آن ، دليلى است كه طرف مقابل را كاملاً قانع كند ، به گونه اى كه ديگر سخنى براى پاسخ گفتن ، نداشته باشد.

2 . قرآن

در قرآن مجيد، برهان ، به معناى قرآن هم به كار رفته است و به عنوان يكى از اسامى قرآن ، شمرده مى شود:
«يَـأَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَآءَكُم بُرْهَـنٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَأَنزَلْنَآ إِلَيْكُمْ نُورًا مُّبِينًا .۳اى مردم ! شما را دليلى از جانب پروردگارتان آمد و نورى آشكار (قرآن) را به سوى شما ، فرو فرستاديم» .
آنچه از جانب خدا آمد ، برهان و نورِ مبين است و اين هر دو ، از اسامى قرآن هستند . قرآن، از آن رو برهان ناميده شده كه دليلِ قاطعِ نبوّت پيامبر خدا صلى الله عليه و آله است و با

1.سوره بقره ، آيه ۱۱۱ .

2.ر . ك : سوره نمل ، آيه ۶۴ ؛ سوره انبيا ، آيه ۲۴ ؛ سوره قصص ، آيه ۷۵ .

3.سوره نساء ، آيه ۱۷۴ .


تفسير قرآن ناطق
338

( 51 )

۰.وَ خَصَّكُم بِبُرْهانِهِ وَ انْتَجَبَكُمْ لِنُوِرِهِ .

۰.و شما را به دليل آشكارش ، ويژه گردانيد و براى نور خويش ، برگزيد .

توضيح واژه ها

خَصَّ : ويژه گردانيد ، متمايز كرد ، برگزيد ، اختصاص داد . ۱
البُرْهان : دليل ، حجّت قاطع . ۲
اِنتَجَبَ : برگزيد ، جدا كرد ، انتخاب كرد . ۳
نُور : روشنايى . ۴

شرح

واژه «برهان» ، در سه عبارت از «زيارت جامعه» ، به صورت هاى گوناگون ، آمده است. پيش از اين ، اهل بيت عليهم السلام به نور خدا و برهان او تفسير شدند : «وَ نُوره و بُرهانه» . در اين جا آمده است : «وَ خَصَّكُم ببُرهانه وَ انْتَجَبَكُم لنُوره ؛ شما را به برهان خود ، ويژه گردانيد و براى نور خويش ، برگزيد» . در عبارت ديگرى از زيارت ، آمده : «وَ نُوره وَبُرهانه عِندَكُم ؛ نور و برهان خدا ، نزد شماست» .
امّا معناى برهان چيست و امامان عليهم السلام ، بيانگر كدامين برهان خدايند؟

برهان ، در قرآن

واژه «برهان» در سراسر قرآن مجيد ، به يك معنا نيامده است ؛ بلكه دليل ، قرآن و

1.«خصّه بالشى ء : أفرده به دون غيره» (لسان العرب ، ج ۷ ، ص ۲۴) .

2.«البرهان : الحجّة و الدليل» (لسان العرب ، ج ۱۳ ، ص ۵۱) . «برهن ، إذا جاء بحجّة قاطعة للدد الخصم» (همان جا) .

3.«اِنتجبته : اِستخلصته و اِصطفيته اِختيارا على غيره» (العين ، ج ۶ ، ص ۱۵) . «انتجب فلان فلانا إذا استخلصه و اصطفاه اختيارا على غيره» (لسان العرب ، ج ۱ ، ص ۷۴۸) .

4.«النور : الضياء ، ضدّ الظلمة» (لسان العرب ، ج ۵ ، ص ۲۴۰) .

  • نام منبع :
    تفسير قرآن ناطق
    المساعدون :
    غلامعلي، احمد
    المجلدات :
    1
    الناشر :
    دارالحدیث للطباعة و النشر
    مکان النشر :
    قم المقدسة
    تاریخ النشر :
    1429 ق/1387 ش
    الطبعة :
    الاولي
عدد المشاهدين : 113986
الصفحه من 684
طباعه  ارسل الي