شرح

در ادامه عبارت پيشين، چند ويژگى ديگر امامان عليهم السلام ، همچون تبيين واجبات الهى، اقامه حدود و انتشار احكام الهى بيان شده است كه در باره هر يك از اين ويژگى ها ، توضيح كوتاهى ارائه مى شود :

تبيين فرائض الهى

فرائض الهى، مجموعه امورى است كه توسّط خداوند بر مسلمانان ، واجب شده است و تبيين ، به معناى بيان واضح و شفّاف است ، به گونه اى كه مرز ميان دو چيز ، نمايان شود و پرسشى باقى نماند.امامان عليهم السلام در جامعه كوشيدند تا واجبات الهى را به گونه اى شفّاف بيان كنند تا پيروان دين ، مرزها را باز شناسند و از نزديك شدن به محرّمات الهى ، پرهيز نمايند. آنان ، از هر گونه پرسشى در باره واجبات الهى استقبال مى كردند و فلسفه برخى از احكام را ، فراخور درك و فهم پرسش كنندگان، بيان مى كردند. ^۱

اقامه حدود

واژه «حدّ» ، به معناى فاصله ميان دو چيز است كه از در هم آميختن آنها جلوگيرى مى كند و حدود الهى ، در اصطلاح، قوانين مشخّصى هستند كه رعايت آنها واجب است و ناديده گرفتنشان ، جزاى الهى را در پى دارد.
اقامه حدود الهى ، دو معناى روشن دارد : نخست ، اجراى قوانين الهى در جامعه ، كه بر اساس آن ، اين جمله دعا ، يعنى : «شما پيشوايان دين، در جامعه اسلامى ، قوانين خداوند را اجرا كرديد» ، و اين مفهوم ، بيشتر با حكومت ايشان ، سازگار است . به ديگر سخن ، پيامبر صلى الله عليه و آله در زمان تشكيل حكومت اسلامى ، امام على عليه السلام در زمان حكومت خويش و نيز امام حسن عليه السلام در دوران كوتاه حكومت خود ، قوانين خداوند

( 68 )

۰.وَ بَيَّتْتُمْ فَرائِضَهُ وَ أَقَمْتُمْ حُدُودَهُ وَ نَشَرْتُمْ ^۱ شَرائِعَ أحْكامِهِ .
و واجباتش را تبيين كرديد و [ مقرّرات و ] حدودش را اجرا كرديد و كليد واژه هاى احكام او را منتشر كرديد ...

توضيح واژه ها

بَيَّنْتُمْ : تبيين كرديد ، آشكار كرديد . ^۲
فرائض : جمع «فريضة» ، به معناى واجب ، آنچه خداوند واجب گردانيده است . ^۳
أقَمْتُم : اجرا كرديد ، انجام داديد . ^۴
حُدود : جمع «حدّ» ، به معناى مرز ، قانون . ^۵
نَشَرْتُم : منتشر كرديد ، پراكنده كرديد . ^۶
شَرائِع : جمع «شريعة» ، به معناى محلّ برداشتن آب ، هر آنچه را كه خداوند از امر دين بر بندگان واجب كرده است . ^۷
أحْكام : جمع «حكم» ، به معناى قانون . ^۸