( 83 )

۰.وَ الآْيَةُ الْمَخْزُونَةُ .

۰.و آن نشانه پنهان در گنجينه ...

توضيح واژه ها

الآية : نشان ، نشانه آشكار ، علامت .
المَخْزُونَة : ذخيره شده ، اندوخته شده . ^۱

شرح

پيش تر دانستيم كه آيه ، به معناى نشانه روشن و آشكار است ^۲ و امامان عليهم السلام ، از آن رو كه مظهر اسما و صفات الهى بوده ، خدانما هستند، آيه الهى اند. در اين عبارت ، آيه با واژه «المخزونة» همنشين شده است. مخزون ، به معناى نگهدارى شده و حفظ شده است و از همين رو ، به محلّ نگهدارى اشياى باارزش ، «خزينة» مى گويند و سينه رازدار را «مخزن اسرار» مى دانند . بنا بر اين ، مشتقّات «خزن» ، در فارسى ، پُركاربرد و با ذهن ما ، مأنوس است . اينك ، تركيب «الآيَة الْمَخْزونة» را بررسى مى نماييم:

مقامات معنوى امامان عليهم السلام

اهل بيت عليهم السلام ، بزرگ ترين نشانه هاى خدا در روى زمين اند . پيامبر صلى الله عليه و آله و دوازده امام بزرگوار ، آينه خدانما و مظهر تجلّى صفات او هستند. روايت شده كه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ، در معرّفى امام على عليه السلام فرمود :
مَعاشِرَ النّاسِ ! إِنَّهُ مِحْنَةُ الوَرَى وَ الْحُجَّةُ العُظْمى وَ الآيَةُ الكُبْرى .^۳

مى فرمايد:
لَم يُخلِ اللّهُ سُبحانَهُ خَلقَهُ مِن نَبِىٍّ مُرسَلٍ أو كِتابٍ مُنزَلٍ أو حُجَّةٍ لازِمَةٍ أو مَحَجَّةٍ قائِمَةٍ .^۱خداوند سبحان ، هيچ گاه خلقش را از پيامبر فرستاده شده يا كتاب آسمانى يا حجّتى موجود يا راهى استوار ، خالى نگذارده است .
بنا بر اين ، رحمتِ پيوسته بودن اهل بيت عليهم السلام ، مى تواند اشاره به اين آيه از قرآن باشد كه :
«وَ لَقَدْ وَصَّلْنَا لَهُمُ الْقَوْلَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ .^۲و به راستى ، اين گفتار را براى آنان ، پى در پى [ و به هم پيوسته ] نازل ساختيم، اميد كه آنان ، پندپذير باشند ».
تفسير تفصيلى اين آيه را بايد در كتاب هاى تفسير ، جستجو كرد ؛ امّا طبق روايتى ، امام صادق عليه السلام ، مرادِ اين آيه را امامان عليهم السلام مى داند و مى فرمايد :
إمامٌ بَعدَ إمامٍ .^۳[ منظور ، ] امامى پس از امامى است .
اكنون ، عبارت «وَ الرَّحْمَة المَوصُولة» ، معناى نيكوترى مى يابد ؛ يعنى رحمت و لطف الهى ، به وسيله امام ، به مردم منتقل مى شود و با شهادت هر امامى، امامى ديگر از اهل بيت عليهم السلام ، واسطه رحمت خدا مى شود و وجود امام معصوم ، مايه رحمت است و در دوران غيبت نيز وجود امام زمان عليه السلام ، رحمت الهى را در باطن اين جهان مى گسترانَد .