شُبهه هاى دروغين و خواهش هاى نفسانىِ غفلت زا ، حرام او را حلال مى گردانند . مثلاً شراب را به نام آب انگور يا خرما ، و رشوه را به نام هديه ، و رِبا را به نام بيع و معامله ، روا مى شمارند. ^۱
آنچه مسلّم است اين كه امّت پيامبر صلى الله عليه و آله پس از ايشان ، در مواقع گوناگون ، مانند زمان امام على ، امام حسن و امام حسين عليهم السلام ، در معرض آزمون هاى گوناگون قرار گرفتند و در بيشتر موارد ، سرافكنده شدند . نكته اى كه ذكر آن در اين جا ضرور است ، اين كه شناخت دقيق اهل بيت عليهم السلام و آزمون هايى كه پشت سر گذاشتند ، راه گشاى موفّقيت ما در آزمون زمان ماست.

اهل بيت عليهم السلام ، دروازه آزمون الهى

واژه «باب» ، به معناى دروازه و ورودىِ هر چيزى است كه به آن در مى آيند و اهل بيت عليهم السلام ، ورودىِ آزمون خداوندند كه به گونه اى ، تكرارِ آزمون هاى انبياى پيشين است .
قرآن كريم، از آزمون بنى اسرائيل در زمان موسى عليه السلام ، با عنوان «الباب» ياد مى كند و مى فرمايد:
«وَ إِذْ قُلْنَا ادْخُلُواْ هَـذِهِ الْقَرْيَةَ فَكُلُواْ مِنْهَا حَيْثُ شِئْتُمْ رَغَدًا وَ ادْخُلُواْ الْبَابَ سُجَّدًا وَقُولُواْ حِطَّةٌ نَّغْفِرْ لَكُمْ خَطَـيَـكُمْ وَ سَنَزِيدُ الْمُحْسِنِينَ .^۲و نيز [به ياد آوريد] هنگامى را كه گفتيم: «بدين شهر ، در آييد ، و از [نعمت هاى ]آن، هر گونه كه خواستيد، فراوان بخوريد، و سجده كنان ، از در در آييد و بگوييد: « [خداوندا ! ]گناهان ما را بريز» ، تا خطاهاى شما را ببخشاييم ؛ و [پاداش ]نيكوكاران را خواهيم افزود» .
مفسّران ، مراد از «قريه» را در اين آيه ، شهر بيت المقدس و يا شهر اَريحا در

آزمون دينداران

در فرهنگ قرآنى ، ادّعاى داشتن ايمان ، پذيرفته نيست ؛ بلكه مؤمنان ، بايد در آزمون هاى الهى، ايمان خويش را ثابت كنند :
«أَحَسِبَ النَّاسُ أَن يُتْرَكُواْ أَن يَقُولُواْ ءَامَنَّا وَ هُمْ لَا يُفْتَنُونَ .^۱آيا مردم پنداشته اند كه تا گفتند : «ايمان آورديم» ، رها مى شوند و مورد آزمايش ، قرار نمى گيرند ؟ » .
همه بندگان خدا ، آزموده مى شوند . روايت شده كه امام على عليه السلام ، در توصيف انبيا و اوليا ، فرموده است :
قَد اختَبَرَهُمُ اللّهُ بِالمَخْمَصَةِ وَابْتَلَاهُمْ بِالمَجهَدَةِ وَامْتَحَنَهُمْ بِالمَخاوِفِ .^۲خداوند ، آنان را به گرسنگى آزمود و به انواع سختى ، گرفتارشان ساخت و به بيم و هراس ها ، امتحانشان نمود.
در حديثى آمده كه وقتى آيه «أَحَسِبَ النَّاسُ ...» نازل شد، پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله ، نبرد امام على عليه السلام با ناكِثين، قاسِطين و مارِقين را از مصاديق آزمون هاى الهى دانست . ^۳ همچنين ، وقتى امام على عليه السلام از پيامبر صلى الله عليه و آله در باره آزمايش مورد اشاره در اين آيه پرسيد، ايشان فرمود:
يا على ! إنَّ اُمَّتِي سَيُفْتَنُونَ مِن بَعْدِى .^۴اى على ! امّت من ، پس از من ، به زودى دچار فتنه مى گردند.
سپس ، پيامبر صلى الله عليه و آله برخى آزمون هاى فرا روى مؤمنان را برشمرد و فرمود :
اى على ! به زودى مسلمانان ، با اموال خود ، آزموده مى شوند و به خاطر دينشان ، بر خدا منّت مى نهند و آرزوى رحمت او را مى كنند و خود را از خشم او ، در امان مى دانند و با