الأرضُ مِنْ أهلِ بَيتِي أتى أهْلَ الأرْضِ ما يُوعَدونَ . ¹ مَثَل اهل بيت من ، مانند مَثَل ستارگان است . پس بى گمان ، ستارگان ، [ مايه ] امان آسمانيان اند و اهل بيت من ، [ مايه ] امان زمينيان . پس هر گاه آسمان ، از ستارگان تهى شود ، نشانه هاى تهديد ، بر آنان فرود آيد و هر گاه زمين از اهل بيت من خالى شود ، نشانه هاى تهديد ، بر زمينيان ، فرود مى آيد .
آنچه از مجموعه احاديث بر مى آيد، «امان بودن» اهل بيت عليهم السلام را چند گونه مى توان تفسير كرد: نخست ، آن كه وجودِ جسمى امام عليه السلام بر روى زمين ، سبب پايدارى آفريده هاى الهى است و به خاطر وجود امام ، ستارگان ، با زمين برخورد نمى كنند و سيّارات ، در مدار خود در گردش اند. از امام باقر عليه السلام روايت شده كه فرمود :
لَوْ بَقيَتِ الأرضُ يَوما بِلا إمامٍ مِنّا لَساخَتْ بِأهلِها وَ لَعَذَّبَهُمُ اللّهُ بأشَدِّ عَذابِهِ ، إِنَّ اللّهَ ـ تبارَك وتَعالى ـ جَعَلَنا حُجَّةً فِى أرضِهِ وَ أمانا لِأهلِ الأرضِ . ² اگر زمين ، روزى بدون امامى از ما مى مانْد ، به يقين ، با ساكنانش فرو مى ريخت و خداوند ، ايشان را با شديدترين عذابش ، مجازات مى كرد . بى گمان ، خداوند ـ تبارك و تعالى ـ ، ما را حجّت زمينش و [ مايه ]امانِ ساكنان زمين ، قرار داده است .
دوم آن كه امام عليه السلام ، امانِ مردم است و هر كه در پناه او قرار گيرد ، از آفات مادّى و معنوى ، ايمن خواهد بود ، حوادث دنيوى ، از او دور خواهد شد و از آفتِ گناه و بَدفرجامى نيز ، نجات خواهد يافت.
سومين تفسير از امان بودن اهل بيت عليهم السلام ، به معناى آرامش است و پيروان اهل بيت عليهم السلام در سايه پيروى از ايشان ، زندگى آرام و بدون اضطرابى خواهند داشت . در اين باره ، در ذيل عبارت «وَ أمِنَ مَنْ لَجَأ إلَيْكُم» ، ³ بيشتر توضيح داده ايم.

بود ، بپذيرد و زبان به اعتراض گشود ؛ امّا زائرِ عارف به حقّ اهل بيت عليهم السلام ، خطاب به آنها مى گويد : شناخت من نسبت به مقام علمى شما ، به اندازه اى است كه باور دارم هر چه بگوييد و هر چه انجام بدهيد ، مبتنى بر علم و حكمت است و از اين رو ، زبان به اعتراضْ نخواهم گشود ، هر چند كه راز آن را ندانم .
بدين سان ، پيروان اهل بيت عليهم السلام ، خود را از نظر آسيب هاى اعتقادى ، در پناه اهل بيت عليهم السلام قرار مى دهند .
نكته قابل توجّه ، اين كه جمله «مُحْتَمِل لِعِلْمِكُم» ، در واقع ، براى طرح مسائل اعتقادى كه ويژه پيروان اهل بيت عليهم السلام است و در ادامه «زيارت جامعه» مى آيد ، مانند : «اعتقاد به رَجعت» و «در انتظار امام غايب بودن» و «ولايت تكوينى داشتن اهل بيت عليهم السلام » ، براى زائر ، زمينه سازى ذهنى مى نمايد .

پناهجويى به اهل بيت عليهم السلام

بيشتر شارحان «زيارت جامعه كبيره» ، واژه «ذِمَّة» را در عبارت «مُحْتَجِبٌ بِذِمَّتِكُم» به معناى «امان» دانسته اند. علّامه مجلسى ، در شرح اين عبارت مى نويسد:
مُسْتَتِرٌ عَنِ المَهَالِك بِدُخُولى في ذِمَّتِكُم وَ أَمانِكُم . ¹ با وارد شدن در پناه و امان شما ، خود را از [ افتادن در ] هلاكت گاه ها مى پوشانم .
امام ، در نگاه شيعيان ، پناهگاه مطمئنى است كه در پناه آن ، مى توان از انواع آسيب هاى اعتقادى ، اخلاقى و عملى ، رهايى يافت ، به گونه اى كه از وسوسه هاى شيطانى و آتش دوزخ ، در امان بود. در حديثى ، پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ، خاندانِ پاك خويش را «امانِ زمينيان» معرّفى كرده و فرموده است :
مَثَلُ أهلِ بَيتِي كَمَثَلِ النُّجُومِ ؛ فَإنَّها أمانٌ لِأهلِ السَّماءِ وَ أهلُ بَيتِي أمانٌ لِأهلِ الأرضِ ، فَإذا خَلَتِ السَّماءُ مِنَ النُّجُومِ أتى أهلَ السَّماءِ ما يُوعَدونَ وَ إذا خَلَتِ